İdrardan Kan Gelmesi
- İdrardan Kan Gelmesi Nedir?
- İdrardan Kan Gelmesi Türleri
- İdrardan Kan Gelmesi Nedenleri
- Erkeklerde İdrardan Kan Gelmesi
- Kadınlarda İdrardan Kan Gelmesi
- Çocuklarda İdrardan Kan Gelmesi
- İdrardan Kan Gelmesi Belirtileri
- İdrardan Kan Gelmesi Durumunda Ne Yapılmalı?
- İdrardan Kan Gelmesi Tedavi Yöntemleri
- Sonuç
İdrardan kan gelmesi hem kadınlarda hem de erkeklerde görülebilir. Bu durum tıpta “hematüri” olarak bilinir. Hematüri, idrarda kan (eritrosit) bulunması durumudur. Bu durum genellikle idrarın kırmızı, pembe veya kahverengimsi renkte bir görünüme neden olur. Bu durum, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, idrar yolu kanseri, prostat sorunları veya idrar yollarındaki yaralanmalar gibi çeşitli sağlık sorunlarından kaynaklanabilir. Hematüri, bazen herhangi bir belirti ile birlikte olmayabilir, ancak genellikle hematüri ile birlikte idrar yaparken ağrı, yanma, karın ağrısı veya bel ağrısı gibi belirtiler de görülür. Hematüri, ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği için, idrarda kan görülmesi durumunda bir doktora başvurmak önemlidir. Tedavi, kanamanın nedenine bağlı olarak değişir ve doğru tanı konduktan sonra uygun bir tedavi planı oluşturulur.
İdrardan Kan Gelmesi Nedir?
İdrardan kan gelmesi, tıpta “hematüri” olarak adlandırılır. İdrarın içinde eritrosit adı verilen kan hücresinin bulunması durumudur. Bu durum, idrar yollarındaki bir enfeksiyon, böbrek taşları, mesane iltihaplanması, idrar yolu yaralanmaları veya daha ciddi hastalıklar, örneğin böbrek kanseri gibi sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Kanama, idrarın renginin kırmızımsı veya pembe olmasına yol açar, ancak bazen kanama mikroskopik düzeyde olabilir ve sadece testler ile fark edilebilir. İdrarda kan görülmesi durumunda, kesin nedenin belirlenmesi için bir doktora başvurulması önemlidir.
İdrardan Kan Gelmesi Türleri
Hematüri, idrarda kan bulunması durumu olarak, farklı türlerde sınıflandırılabilir. Hematüri, genellikle iki ana türe ayrılır: mikroskobik hematüri ve makroskobik hematüri.
Mikroskobik Hematüri
Mikroskobik hematüri, idrarda gözle görülmeyen ancak mikroskop altında tespit edilebilen kan hücrelerinin varlığıdır. Bu tür hematüri, genellikle rutin idrar testleri sırasında fark edilir. İdrarda kan hücreleri (kırmızı kan hücreleri) bulunur, ancak kişi herhangi bir semptom hissetmeyebilir. Mikroskobik hematüri, genellikle idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, travmalar veya bazı böbrek hastalıkları ile ilişkilidir.
Makroskobik Hematüri
Makroskobik hematüri, idrarda çıplak gözle görülebilen kanın varlığıdır. İdrarın kırmızı, pembe veya kahverengimsi bir renk alması ile karakterizedir. Bu durum genellikle daha ciddi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir ve çoğu zaman ağrı, yanma, sık idrara çıkma gibi semptomlarla birlikte görülebilir. Makroskobik hematüriye idrar yolu enfeksiyonları, idrar yolu kanseri, böbrek taşları, travmalar veya kan pıhtılaşma bozuklukları neden olabilir.
İdrardan Kan Gelmesi Nedenleri
İdrardan kan gelmesi (hematüri), çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. En yaygın nedenlerden biri idrar yolu enfeksiyonları (İYE), özellikle mesane ve üretrada kanamaya yol açabilir. Böbrek taşları da idrar yollarında hareket ettiğinde kanamaya neden olabilir ve sıklıkla şiddetli ağrıya yol açar. İdrar yolu kanseri (mesane, böbrek veya üreter kanseri) da kanama ile kendini gösterebilir, genellikle tekrar eden kanamalarla birlikte görülür. Prostat büyümesi veya prostat kanseri erkeklerde idrar yolu tıkanıklığı ve kanamaya yol açabilir. Ayrıca, idrar yollarında meydana gelen travmalar veya yaralanmalar, cerrahi müdahaleler sonrasında da kanama görülebilir. Kanın pıhtılaşmasını etkileyen ilaçlar, özellikle kan sulandırıcı ilaçlar, idrarda kanamaya neden olabilir. Egzersiz, bazen “koşucu böbreği” olarak bilinen bir durumla idrar yolunda kanamaya yol açabilir. Hematüri, bazen altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği için, idrarda kan görülmesi durumunda bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
İdrardan Kan Gelmesi Neden Olur?
İdrar Yolu Enfeksiyonları: İdrar yolu enfeksiyonları, özellikle mesane ve üretrada, kanamaya neden olabilir. Bu durum, idrarın bulanık ve kötü kokulu olmasına yol açabilir.
Böbrek Taşları: Böbreklerdeki taşlar, idrar yolunda hareket ettiğinde kanama oluşturabilir. Bu, idrarda kan görünmesine neden olabilir ve sıklıkla şiddetli ağrıya yol açar.
İdrar Yolu Kanserleri: Mesane kanseri, böbrek kanseri veya üreter kanseri, idrarda kan görülmesine yol açabilir. Bu, genellikle kanamanın tekrarladığı bir durumdur.
Prostat Hastalıkları: Özellikle erkeklerde prostat büyümesi veya prostat kanseri gibi prostat hastalıkları, idrar yolunda kanamaya neden olabilir.
Travma veya Yaralanmalar: İdrar yolunda herhangi bir travma, yaralanma veya cerrahi müdahale sonrası kanama görülebilir.
Küçük Kanamalar: İdrar yolundaki küçük kanamalar, bazen herhangi bir belirgin nedeni olmadan meydana gelebilir. Bunlar genellikle tek seferlik olgulardır.
Erkeklerde İdrardan Kan Gelmesi
Erkeklerde idrardan kan gelmesi (hematüri), çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. En yaygın nedenler arasında idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, mesane veya böbrek enfeksiyonları yer alır. Ayrıca, prostat büyümesi (benign prostat hiperplazisi) veya prostat kanseri gibi durumlar da idrarda kan görülmesine yol açabilir. Travmalar, idrar yolundaki yaralanmalar veya böbreklerdeki damar sorunları da hematüriye neden olabilir. Ayrıca, bazı ilaçlar, özellikle kan sulandırıcılar, idrarla kan atılmasına neden olabilir. Erkeklerde idrarda kan görülmesi ciddi bir belirti olabilir, bu yüzden altta yatan nedeni tespit etmek için bir üroloji uzmanına başvurulması önemlidir.
Kadınlarda İdrardan Kan Gelmesi
Kadınlarda idrardan kan gelmesi (hematüri), genellikle idrar yolu enfeksiyonları, mesane iltihapları veya böbrek taşları gibi durumlarla ilişkilidir. Ayrıca, idrar yollarındaki enfeksiyonlar, kadınlarda sık görülen sistit gibi rahatsızlıklar da kanamaya yol açabilir. Menstruasyon dönemi ile karışabilecek durumlar da olabilir, ancak eğer adet dönemi dışında kanama varsa, bu durum daha ciddi sağlık sorunlarına işaret edebilir. Prostat kanseri veya mesane kanseri gibi nadir fakat ciddi hastalıklar da hematüriye neden olabilir. Hamilelik sırasında, özellikle idrar yollarındaki enfeksiyonlar da kanamaya yol açabilir. Kadınlarda idrarda kan görülmesi, genellikle bir tıbbi değerlendirme gerektiren bir belirtidir. Bu nedenle, altta yatan nedenin belirlenmesi için bir doktora başvurulması önemlidir.
Çocuklarda İdrardan Kan Gelmesi
Çocuklarda idrardan kan gelmesi (hematüri), genellikle idrar yolu enfeksiyonları (İYE), böbrek taşları veya mesane enfeksiyonları gibi durumlarla ilişkilidir. Ayrıca, idrar yollarında travmalar veya küçük yaralanmalar da kanamaya neden olabilir. Bazı çocuklarda genetik faktörler veya idrar yolu anormallikleri nedeniyle idrarda kan görülebilir. Diğer bir neden ise glomerülonefrit gibi böbrek hastalıklarıdır. Hematüri, bazen ciddi hastalıkların bir belirtisi olabileceğinden, çocuklarda idrarda kan görüldüğünde mutlaka bir doktora başvurulmalı ve altta yatan nedenin belirlenmesi için gerekli testler yapılmalıdır.
İdrardan Kan Gelmesi Belirtileri
İdrardan kan gelmesi, genellikle idrarın renginde değişiklikler ile fark edilir. İdrar, kırmızı, pembe veya kahverengimsi renkte olabilir. Bu değişiklikler, gözle görülür kanama olan makroskobik hematüri durumunda belirgin hale gelir. Ayrıca, mikroskobik hematüride kan hücreleri idrarda gözle görünmez, ancak idrar tahlili ile tespit edilebilir. Hematüri, bazen herhangi bir belirgin semptom göstermeyebilir, ancak genellikle idrar yaparken ağrı, yanma, sık idrara çıkma veya karın/ bel ağrısı gibi belirtilerle birlikte görülebilir. Kanama, idrarın renk değişiminden başka, kişinin idrar yaparken rahatsızlık hissetmesiyle de fark edilebilir. Eğer idrarda kan görülüyorsa, altta yatan ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği için, mutlaka bir doktora başvurulması gereklidir.
Özetle;
- İdrarın kırmızı, pembe veya kahverengimsi renkte görünmesi
- Ağrılı idrar yapma
- Sık idrara çıkma isteği
- Karın alt kısmında ağrı veya basınç hissi
- İdrar sırasında yanma veya acı
İdrardan Kan Gelmesi Durumunda Ne Yapılmalı?
İdrarda kanama görüldüğünde, doktora başvurulması gereklidir. Uzman doktor, aşağıdaki testleri önererek olası nedenleri belirleyecektir:
İdrar Testi (İdrar Tahlili): Hematüriyi doğrulamak ve idrarın içinde iltihap veya enfeksiyon belirtisi olup olmadığını görmek için yapılır.
Ultrasonografi: Böbrek ve mesanenin incelenmesi için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Sistoskopi: Mesaneyi doğrudan görerek muayene etmek için kullanılan bir endoskopi yöntemidir. Mesane kanseri gibi durumlar bu şekilde tespit edilebilir.
Böbrek Fonksiyon Testleri: Böbreklerin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek için yapılır.
İdrardan Kan Gelmesi Tedavi Yöntemleri
İdrardan kan gelmesinin tedavi yöntemleri, kanamanın nedenine bağlı olarak değişir. Eğer hematüri, bir idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle meydana geliyorsa, antibiyotik tedavisi ile enfeksiyon tedavi edilebilir. Böbrek taşları durumunda, taşın büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak ilaç tedavisi, sıvı alımının artırılması veya cerrahi müdahaleler gerekebilir. İdrar yolu kanseri gibi daha ciddi durumlar için cerrahi tedavi, kemoterapi veya radyoterapi gibi ileri tedavi yöntemleri uygulanabilir. Prostat problemleri tedavi edilerek kanamanın önüne geçilebilir. Ayrıca, kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsa, bu ilaçların doz ayarlaması veya değiştirilmesi gerekebilir. Tedavi süreci, altta yatan sorunun doğru bir şekilde teşhis edilmesine dayanır, bu yüzden idrarda kanama görüldüğünde derhal bir doktora başvurmak önemlidir.
Özetle tedavi, kanamanın nedenine bağlı olarak değişir. Bunlar;
İdrar Yolu Enfeksiyonları: Antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebilir.
Böbrek Taşları: Küçük taşlar doğal olarak atılabilirken, büyük taşlar için cerrahi müdahale veya lazer tedavisi gerekebilir.
Kanser Tedavisi: İdrar yolu kanseri tespit edilirse, cerrahi müdahale, kemoterapi veya radyoterapi gerekebilir.
Prostat Tedavisi: Prostat problemleri için ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale gerekebilir.
Sonuç
İdrardan kan gelmesi, genellikle bir sağlık sorununu işaret eden önemli bir belirtidir. Hematüri, idrar yolu enfeksiyonlarından böbrek taşlarına, idrar yolu kanserinden prostat sorunlarına kadar geniş bir yelpazede çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. İdrarda kanama görüldüğünde mutlaka bir doktora başvurulması gerekir. Erken teşhis, tedavi sürecini kolaylaştırır ve potansiyel olarak daha ciddi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Bu nedenle, idrarda kan görüldüğünde geç kalmadan bir doktora başvurmak ve gerekli tetkikleri yaptırmak hayati öneme sahiptir.
Prof. Dr. Yusuf İLBEY
Üroloji Doktoru
Kaynak:
- https://www.nhs.uk/conditions/blood-in-urine/
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/blood-in-urine/symptoms-causes/syc-20353432
- https://www.healthline.com/health/urine-bloody