Mesane kanserinde BCG tedavisi nedir?
Mesane kanserinde BCG tedavisi nedir? Kime, Neden yapılır? Mesane kanseri, mesanenin içini döşeyen astar tabakasındaki hücrelerden köken alan bir kanser türüdür. En önemli belirtisi idrarda kan görülmesidir. İdrarında kan görülen ve mesane kanseri şüphesi olan hastaya sistoskopik inceleme yapılır. Mesanede kanser tespit edildiğinde tedavi ve evreleme için transüretral rezeksiyon-mesane tümörü (TUR-Mesane) işlemi gerçekleştirilmelidir. Bu işlem sırasında mesanedeki kanser dokuları kazınarak dışarı çıkarılır.
Yapılan patolojik inceleme sonucu genellikle mesanenin en sık görülen kanseri olan değişici epitelyum hücreli karsinom tespit edilir.
İlk tanı anında mesane kanserlerinin çoğu (%60-80) yüzeyel mesane kanseridir. Yani kanser hücreleri mesanenin sadece astar tabakasında (mukoza) bulunmaktadır. Değişici hücreli yüzeyel mesane kanserinde en önemli sorun, mesane kanseri tedavisi için uygulanan kapalı mesane kanseri ameliyatı (TUR-Mesane) sonrası, hastaların % 50-70’inde kanserin tekrarlamasıdır. Bunan kanserin nüksü denir. %10-20 gibi hastada da kanserde ilerleme görülür. Yani daha önceden mesane astarında olan yüzeyel kanser, ilerleyerek mesane kas tabakasını tutar, komşu ya da uzak organlara sıçrar.
TUR-Mesane ameliyatından sonra kanserin tekrarlamasını ve ilerlemesini önlemek amacıyla mesane içine zayıflatılmış verem
mikrobu olan Bacillus Calmette- Guerin (BCG) verilir. BCG aşısı sulandırılarak mesane içine bir sonda ile verilir. BCG tedavisi, kanserin tekrarlamasını %40 oranında azaltır. Hastalıksız dönemde uzama sağlar. Kanserin ilerlemesini de yaklaşık %27 oranında engeller.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Nasıl Uygulanır?
Mesane içine BCG aşısı verilmesi için ameliyattan sonra en az 2 hafta geçmelidir. Yani tedaviye ameliyattan 15 gün sonra başlanır. Tedavinin başlangıcında BCG aşısı en az 6 hafta haftada 1 kez uygulanır. Bu başlangıç tedavisine indüksiyon tedavisi adı verilir. daha sonrası için çeşitli devam (idame) tedavileri mevcuttur. Aylık ya da 3 aylık tedavilerle tedavi 6 aydan 1 yıla kadar uzatılabilir. Devam tedavisine hasta ve doktor beraber karar verir.
BCG tedavisi öncesi idrarda kanamanın ve iltihabın olmaması gerekir. Bu yüzden tedavi öncesinde idrar tahlili ve idrar kültürü testi yapılır. İdrarda kan ya da bakteri görülürse, tedavi ertelenmelidir. BCG tedavisi için hastanın uyutulmasına gerek yoktur. İşlem sırasında hastaya idrar kanalından ince bir sonda takılır. Daha sonra 50 ml serum fizyolojik ile sulandırılan BCG aşısı bu sondadan mesane içine verilir.
BCG aşısı sondadan verildikten sonra sonda çekilir. İlacın mesane içinde 2 saat kadar kalması sağlanır. İlacın mesanenin her yerine temas etmesi için, hasta sırtüstü, sağ yan, sol yan ve yüzüstü yatar. BCG aşısına bağlı olarak mesanede yanma ve idrar sıkışma hissi görülebilir. Hasta dayanabildiği kadar bu tür şikayetlere dayanmaya çalışmalıdır. 2 saat sonra ya da hasta artık dayanamaz hale geldiğinde, kendisine gösterilen tuvaletlere idrarını yapar.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Riskleri Nelerdir?
BCG tedavisinin bazı riskleri vardır. Bunlar % 0,5 ile % 30 arasında değişen oranlarda görülebilmektedir. Bunlar;
Hafif Yan Etkiler
Mesane kanserinde BCG tedavisi sırasında, özellikle erkek hastalarda penisten sonda takılmasında zorlanma olabilir. Zorlanmaya bağlı olarak işlem sonrasında idrar yaparken acıma ya da hafif kanama olabilir.
BCG aşılamasına bağlı olarak idrar yolu enfeksiyonu gelişebilir. Eğer daha önceden idrar yolu enfeksiyonu mevcutsa, bu risk daha da yüksektir. Bu yüzden yeterli tedavi uygulandıktan sonra işlemin yapılması gereklidir.
Uygulanan BCG aşılamasına bağlı olarak, hastaların çoğunda idrar yaparken acıma, yanma, sık idrara çıkma ihtiyacı, acil idrar yapma isteği, idrar kaçırma görülebilir. Bu şikayetler birkaç gün kadar sürer. Tedavi süresince de her seferinde daha da kötüleşebilir.
Bu şikayetleri gidermek için bazı ilaçlar kullanılır.
BCG tedavi sonrası hastaların yaklaşık %30’unda idrarda kanama görülür. Bu durum bol su
içilmesi ile kendiliğinden geçer. Nadiren kanama çok olursa, sonda takılması ve mesanenin içinin yıkanması gerekebilir.
Ciddi Yan Etkiler
Bazen hafif bir ateş, yorgunluk ve halsizlik görülebilir. Eğer ateş 24 saatten uzun süre 38.5 C’nin üzerinde olursa, veya 39.5 C’nin üzerine çıkarsa ilaç tedavisi uygulanır. Bu durumda INAH gibi bir verem ilacı kullanılır.
Mesanenin kapasitesinde azalma ve mesanenin küçülmesi gelişebilir. Buna mesane kontraktürü denir. Bu durumda
sonda takılmalı ve mesane biraz dinlendirilmelidir. Bazen bazı ilaçlar ile mesanenin yıkanmasına ya da ameliyat ile mesaneye yama yapılarak kapasitesi artırılmasına ihtiyaç duyulabilir.
BCG aşılamasına bağlı çok nadir de olsa, prostat ve testislerde tutulum olabilir. Öncelikle ilaç tedavisi uygulanır. İlaç
tedavisi işe yaramaz ise prostatektomi veya orşiektomi gibi ameliyatlara ihtiyaç duyulabilir.
BCG mikrobu bazen mesaneden emilerek kan dolaşımına karışabilir. Bu durumda mikrop, sıklıkla karaciğer ve akciğerlere yayılır. Hastanın hastaneye yatırılması ve en az 6 aylık ilaç tedavisi görmesi gerekebilir.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Uygulanmazsa Ne Olur?
Mesane kanserinde BCG tedavisi yapılmazsa, mesanede kanserin tekrarlama olasılığı %40-50, ilerleme riski
%27 civarındadır. hastalığın tekrarlaması ve ilerlemesi durumunda, kanser mesanenin kas tabakasını tutulabilir ve hastalık diğer organlara sıçrayabilir.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Öncesi Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
BCG tedavisi hastanede doktor tarafından uygulanır. İşlem için randevu verilen günde istenilen yere gelinir. Gelirken daha önceden reçete edilmiş olan malzemeler de getirilir. BCG aşısı canlı bir aşıdır. Bu yüzden işlem öncesi eczaneden alınmalı ve soğuk zincir kurallarına uygun olarak taşınmalıdır. İşlemden önce idrar yolu enfeksiyonunun olmaması gerekir. İdrar yolu enfeksiyonu varsa öncelikle enfeksiyonun tedavi edilmesi gereklidir. İşlem öncesinde idrarda kanamanın olmaması gereklidir. TUR-mesane ameliyatı sonrası en az 2 hafta mesanenin iyileşmesi için beklenmelidir.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Sonrası Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
Mesane verilen BCG aşısı canlı bir aşıdır. Bu yüzden idrar yaptıktan sonra ellerin bol sabunla yıkanması gerekmektedir. Hastaların eğer mümkünse, evde diğer kişilerin kullandığı tuvaletten farklı bir tuvaleti kullanılması iyi olur. Bu mümkün değilse el yıkama, tuvaletin temizliği ve sifonun çekilmesi konusuna önem verilmelidir. Tedavi sürecinde hastaların bol sıvı alması önerilir. Doktorun ilaç tedavisi ve kontrol konusundaki önerilerine uyulmalıdır. Beklenmeyen bir durum ortaya çıktığında mutlaka doktora haber verilmelidir.
Mesane Kanserinde BCG Tedavisi Yerine Başka Tedavi Uygulanır Mı?
TUR-Mesane ameliyatından sonra BCG aşısı yerine bazı ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlardan bazıları şunlardır; Mitomycine-C, Epirubicine, Adriamycine, Thio-thepa, Valrubicine. Bu kemoterapi ilaçlarının mesane içine verilmesiyle kanserin tekrar etmesinde azalma ve hastalıksız dönemde uzama sağlanabilir. Ancak bu ilaçların hiçbiri nüksü engellemede BCG tedavisi kadar etkili değildir ve hastalığın ilerleme riskini azaltmakta belirgin bir faydası yoktur.