Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri
- Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri Nedir?
- Transüretral Mesane Tümörü Rezeksiyonu (TUR-M)
- Erken Dönem Tek Doz İntravezikal Kemoterapi
- Patoloji Sonucu Değerlendirme
- Yeniden TUR (Re-TUR) ve Tamamlayıcı Rezeksiyon
- Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri Risk Sınıflaması
- Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri ve Takip Stratejileri
- Adjuvan İntravezikal Tedaviler
- Sonuç
Kasa invaze olmayan mesane kanseri (KİOMK), mesane kas tabakasına ilerlemeyen ancak yüksek tekrarlama riski taşıyan yüzeyel tümörleri içeren bir hastalık grubudur. Mesane kanseri, mesanenin iç yüzeyini döşeyen ürotelyal hücrelerden kaynaklanan malign bir tümördür. Genellikle ağrısız hematüri (idrarda kan) ile belirti verir ve kasa invaze olmayan (yüzeyel) veya kasa invaze olan (derin) olarak sınıflandırılır. Tanı sistoskopi ve biyopsi ile konur, tedavi ise hastalığın evresine ve risk grubuna göre belirlenir.
Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri Nedir?
Kasa invaze olmayan mesane kanseri, mesane iç yüzeyini döşeyen ürotelyal hücrelerden kaynaklanan ve mesane kas tabakasına invazyon göstermeyen yüzeyel tümörlerdir. Mesane kanserlerinin yaklaşık %75’ini oluşturan bu grup, pTa (non-invaziv papillom), pT1 (lamina propriaya invazyon) ve karsinoma in situ (CIS, yüzeyel ancak yüksek malign potansiyelli lezyon) olarak sınıflandırılır. Kasa invaze olmayan mesane kanserleri, yüksek tekrarlama oranına sahip olmakla birlikte, doğru tedavi ve takip stratejileri ile ilerleme riski minimize edilebilir. Tedavi genellikle transüretral rezeksiyon (TUR-M) ve intravezikal kemoterapi veya immünoterapi (BCG) ile desteklenir. Risk grubuna bağlı olarak düzenli sistoskopik takip gerektirir., yüksek tekrarlama oranına sahip olmakla birlikte, doğru tedavi ve takip stratejileri ile ilerleme riski minimize edilebilir. Tedavi genellikle transüretral rezeksiyon (TUR-M) ve intravezikal kemoterapi veya immünoterapi (BCG) ile desteklenir. Risk grubuna bağlı olarak düzenli sistoskopik takip gerektirir.
Mesane kanseri, ürotelyal hücrelerden köken alan ve hem kasa invaze hem de kasa invaze olmayan formlarda seyreden heterojen bir hastalıktır. Kasa invaze olmayan mesane kanseri, tüm mesane kanserlerinin yaklaşık %75’ini oluşturur ve tekrarlama ve ilerleme riski yüksek bir tümör grubunu kapsar. Bu nedenle KİOMK yönetiminde optimal rezeksiyon, doğru risk sınıflaması ve uygun adjuvan tedavi stratejileri büyük önem taşımaktadır.
Bu makalede, güncel kılavuzlar doğrultusunda KİOMK’nin tanı ve tedavi süreçleri detaylandırılacaktır.
Transüretral Mesane Tümörü Rezeksiyonu (TUR-M)
TUR-M, kasa invaze olmayan mesane kanseri tanısı ve tedavisinde temel prosedürdür. Tümörün sistoskopik veya görüntüleme yöntemleriyle tespit edilmesi durumunda uygulanır.
Amaçları
- Kesin tanının konulması ve patolojik değerlendirme için yeterli doku örneği elde edilmesi
- Görülebilen tüm tümör dokularının tamamen temizlenmesi (komplet TUR)
- Kas invazyonu açısından doğru evreleme yapmak için kas dokusu içeren örneklerin alınması
TUR-M sonrası, adjuvan tedavilerin belirlenmesi için histopatolojik inceleme kritik öneme sahiptir.
Erken Dönem Tek Doz İntravezikal Kemoterapi
TUR-M sonrası, eğer hastanın durumu uygunsa, ilk 2 saat içinde intravezikal mitomisin-C (MMC) uygulanabilir.
Erken Dönem Tek Doz Kemoterapi için Endikasyonlar
- Perforasyon, yaygın rezeksiyon, pıhtılı kanama ve makroskopik hematüri olmaması
- Düşük riskli hastalarda yeterli olabileceği unutulmamalıdır
Bu yaklaşım, rezeksiyon sonrası tümör hücrelerinin mesane duvarına tutunmasını engelleyerek erken nüksleri azaltabilir.
Patoloji Sonucu Değerlendirme
Patolojik inceleme, hastalığın prognozunu belirlemek ve uygun tedavi kararlarını yönlendirmek açısından büyük önem taşır.
- pT2 ve üzeri (kasa invazyonu olanlar): Evreleme tamamlanmalı ve uygun radikal tedavi planlanmalıdır.
- pTa veya CIS: Risk sınıflaması yapılmalı ve uygun intravezikal tedavi stratejileri belirlenmelidir.
Yeniden TUR (Re-TUR) ve Tamamlayıcı Rezeksiyon
İlk TUR-M sonrası aşağıdaki durumlarda 2-6 hafta içinde Re-TUR önerilir:
- İnkomplet TUR: Tümör dokusu tamamen çıkarılamamışsa
- Kas dokusu örneklenmemişse (yalnızca tek, düşük dereceli pTa tümörler hariç)
- pT1 tümör saptanmışsa
Re-TUR, doğru evreleme sağlamak ve artık tümör varlığını değerlendirmek için gereklidir.
Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri Risk Sınıflaması
Kasa invaze olmayan mesane kanseri, düşük, orta ve yüksek risk gruplarına ayrılır. Risk belirlenirken aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur:
- Tümör sayısı (tek veya multiple)
- Tümör boyutu (< 3 cm veya > 3 cm)
- T evresi (ilk TUR veya Re-TUR’da)
- Grade (Düşük veya yüksek)
- Yaş
- Nüks durumu
Risk sınıflaması, takip programının ve adjuvan tedavi seçeneklerinin belirlenmesi için kritik öneme sahiptir.
Kasa İnvaze Olmayan Mesane Kanseri ve Takip Stratejileri
Hastalar risk gruplarına göre belirli takip protokollerine tabi tutulur.
Düşük Risk Grubu (Primer, pTa, LG, < 3 cm, CIS yok)
- TUR-M ve erken tek doz intravezikal kemoterapi yeterli olabilir.
- 3. ayda sistoskopi, ardından
- 12. ayda sistoskopi,
- 5 yıla kadar yıllık sistoskopi önerilir.
Orta Risk Grubu (Düşük veya yüksek risk grubuna girmeyen hastalar)
- İntravezikal BCG veya MMC tedavisi uygulanır.
- İlk 2 yıl 3 ayda bir sistoskopi
- 2-5 yıl arasında 6 ayda bir sistoskopi
- 5 yıldan sonra yıllık sistoskopi
Yüksek Risk Grubu (> 70 yaş, pT1, pTa HG, CIS, multiple tümör, > 3 cm)
- İntravezikal BCG tedavisi önerilir
- Çok yüksek riskli hastalarda erken radikal sistektomi düşünülebilir.
- İlk 2 yıl 3 ayda bir sistoskopi + sitoloji + ÜÜS değerlendirmesi
- 2-5 yıl 6 ayda bir sistoskopi
- 5 yıldan sonra yıllık sistoskopi
- Yıllık BT ürografi önerilir
Adjuvan İntravezikal Tedaviler
Amaç, TUR-M sonrası tümör nüksü ve progresyonunu önlemektir.
Tek Doz Postoperatif Erken Dönem İntravezikal Kemoterapi
- İlk 2 saat içinde uygulanır.
- Düşük riskli hastalarda yeterlidir.
- En sık kullanılan ajan mitomisin-C (MMC)’dir.
- Kontrendikasyonlar: Perforasyon, yaygın rezeksiyon, pıhtılı kanama, makroskopik hematüri.
Adjuvan İntravezikal Kemoterapi
- Orta riskli hastalarda, BCG’ye alternatif olarak 1 yıl süreyle MMC uygulanabilir.
- İlk 8 hafta haftada 1 instilasyon uygulanır.
Adjuvan İntravezikal BCG
- Orta ve yüksek riskli hastalarda nüks ve progresyonu önlemek için tercih edilir.
- MMC’ye göre daha etkili olmasına karşın, yan etki profili daha yüksektir.
Tedavi Süresi:
- Orta riskli hastalar: 1 yıl
- Yüksek riskli hastalar: 3 yıl
Yan Etkiler:
- Lokal: Sistit, hematüri, granülamatöz prostatit, epididimoorşit
- Sistemik: Ateş, halsizlik, artralji, artrit, persistan yüksek ateş (> 48 saat, >38.5°C), sepsis, alerjik reaksiyonlar
Sonuç
Kasa invaze olmayan mesane kanseri yönetimi, TUR-M sonrası doğru risk sınıflaması ve uygun adjuvan tedavi stratejilerinin belirlenmesiyle etkin bir şekilde yönetilebilir. İntravezikal BCG ve MMC tedavileri, hastalığın nüks ve progresyonunu azaltmada önemli bir rol oynar. Güncel kılavuzlara göre bireyselleştirilmiş takip protokolleri ile hastaların uzun dönem sağ kalım ve yaşam kaliteleri artırılabilir.
Prof. Dr. Yusuf İLBEY
Üroloji Doktoru
Kaynaklar: