Mesane Kanseri Tedavi Seçenekleri
Mesane kanseri tedavi seçenekleri, hastalığın evresine, derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre çeşitlilik göstermektedir. Yüzeyel evredeki tümörlerde genellikle mesane içi (intravezikal) tedaviler ve endoskopik cerrahiler tercih edilirken, kas tabakasına yayılmış veya metastatik evrelerde daha agresif cerrahi, kemoterapi ve immünoterapi gibi sistemik yaklaşımlar gündeme gelmektedir. Bu nedenle tedavi planlaması kişiye özel yapılmalı ve multidisipliner bir ekip tarafından yönetilmelidir. Bu yazıda, mesane kanserinin güncel tedavi yöntemleri kapsamlı şekilde incelenecektir.
Mesane Kanseri Tedavi Seçenekleri
Cerrahi Tedavi
a) Transüretral Rezeksiyon (TUR-M)
Mesane kanseri tedavi seçenekleri arasında en sık uygulananıdır. Yüzeysel (non-invaziv) mesane kanserlerinin ilk basamak tedavisidir. Mesane içinden girilerek tümör çıkarılır.
Genellikle düşük dereceli ve düşük evreli tümörlerde kullanılır.
b) Radikal Sistektomi
Radikal sistektomi, mesane kanserinin özellikle kas invaziv evresinde veya yüksek riskli, tekrarlayan yüzeyel tümörlerde uygulanan kapsamlı cerrahi bir tedavi yöntemidir. Bu işlemde mesane tamamen çıkarılır; erkek hastalarda genellikle prostat ve seminal veziküller, kadın hastalarda ise uterus, yumurtalıklar, tüpler ve vajinanın ön duvarı da ameliyat kapsamına alınabilir. Ayrıca, kanserin yayılma olasılığına karşı pelvis bölgesindeki lenf düğümleri de çıkarılır (pelvik lenf nodu diseksiyonu). Mesane alındıktan sonra, idrarın vücut dışına atılması için üriner diversiyon adı verilen bir yöntem uygulanır; bu yöntemler arasında ileal conduit (torba ile dışarı alınma), ortotopik neobladder (yeni mesane oluşturulması) ve kontinans rezervuarlar yer alır. Radikal sistektomi, kür şansı sunabilen etkili bir tedavi yöntemidir; ancak major bir cerrahi olduğu için komplikasyon riski yüksektir ve ameliyat öncesi hastanın genel durumu dikkatle değerlendirilmelidir.
c) Parsiyel Sistektomi
Mesane kanseri tedavi seçenekleri arasında çok nadir tercih edilen bir yöntemdir. Seçilmiş vakalarda, tümörün sınırlı bir bölgede olması halinde uygulanabilir. Ancak nadiren tercih edilir.
d) Lenf Nodu Diseksiyonu
Radikal sistektomi ile birlikte yapılır. Lenf düğümlerinde yayılım olup olmadığı değerlendirilir.
İntravezikal Tedaviler (Mesane İçine Uygulanan Tedaviler)
Yüzeyel mesane kanserinde cerrahiden sonra nüks riskini azaltmak için kullanılır.
a) BCG (Bacillus Calmette–Guérin) İmmünoterapisi
Zayıflatılmış tüberküloz bakterisinin mesaneye verilmesiyle bağışıklık sisteminin uyarılması sağlanır. Özellikle yüksek riskli yüzeyel kanserlerde etkilidir.
b) Kemoterapi (İntravezikal)
Mitomisin C, epirubisin gibi ajanlarla uygulanabilir. BCG’ye yanıt vermeyen ya da tolere edemeyen hastalarda tercih edilir.
Sistemik Kemoterapi
Sistemik kemoterapi, kas invaziv hastalıkta ya da metastatik evrede kullanılır. Radikal sistektomi öncesinde (neoadjuvan) ya da sonrasında (adjuvan) uygulanabilir.
Cisplatin-bazlı rejimler (GC: gemcitabin + cisplatin) en sık kullanılan protokoldür.
Cisplatin uygun olmayan hastalarda alternatif rejimler değerlendirilir.
İmmünoterapiler (Bağışıklık Kontrol Noktası İnhibitörleri)
Son yıllarda metastatik mesane kanseri tedavisinde önemli yer kazanmıştır.
PD-1 / PD-L1 inhibitörleri: Atezolizumab, pembrolizumab gibi ilaçlarla uygulanır.
Özellikle kemoterapiye yanıt vermeyen hastalarda kullanılır.
Hedefe Yönelik Tedaviler
FGFR (fibroblast büyüme faktörü reseptörü) mutasyonu taşıyan hastalarda erdafitinib gibi ajanlar kullanılabilir.
Bu tedaviler genetik testlerle uygun hastaların belirlenmesi sonrası uygulanır.
Radyoterapi
Mesane Kanseri Tedavisinde Radyoterapi
Radyoterapi, mesane kanserinde hem primer tedavi olarak hem de destekleyici (adjuvan veya palyatif) amaçlarla kullanılan bir tedavi seçeneğidir. Özellikle cerrahiye uygun olmayan ya da ameliyatı reddeden hastalarda, kemoterapi ile birlikte uygulanan konkomitan (eşzamanlı) radyoterapi, organ koruyucu bir yaklaşım olarak tercih edilebilir. Bu tedavi yöntemiyle mesane korunarak tümör kontrol altına alınmaya çalışılır. Radyoterapi aynı zamanda, radikal sistektomi sonrası yüksek riskli hastalarda lokal nüksü önlemek amacıyla adjuvan olarak da kullanılabilir. Metastatik evrede ise, mesane kaynaklı ağrı, kanama veya idrar tıkanıklığı gibi şikayetlerin hafifletilmesine yönelik palyatif radyoterapi uygulanabilir. Tedavi planlamasında, tümörün yeri, boyutu, yayılımı ve hastanın genel durumu dikkate alınarak kişiye özel doz ve alanlar belirlenir. Günümüzde gelişmiş görüntüleme ve ışınlama teknikleri sayesinde, sağlıklı dokuların korunması ve tedavi etkinliği daha da artırılabilmektedir.
Mesane Kanseri Tedavi Seçenekleri Neye Göre Belirlenir?
Mesane kanseri tedavi seçenekleri, hastalığın evresi, derecesi (grade), tümörün büyüklüğü ve yayılım durumu, hastanın genel sağlık durumu, böbrek fonksiyonu ve eşlik eden hastalıkları gibi birçok faktöre göre belirlenir. En önemli belirleyici, tümörün mesane duvarında ne kadar derine ilerlediğidir. Yüzeyel (non-invaziv) tümörlerde genellikle transüretral rezeksiyon ve intravezikal tedaviler yeterli olurken, kas tabakasını tutan veya metastaz yapmış tümörlerde radikal cerrahi, sistemik kemoterapi ve immünoterapi gibi daha kapsamlı yaklaşımlar gerekir. Ayrıca hastanın tedaviye yanıt verme potansiyeli ve tedaviye ilişkin kişisel tercihleri de göz önünde bulundurulur. Bu nedenle mesane kanseri tedavisi bireyselleştirilmiş bir planlama gerektirir ve genellikle ürolog, medikal onkolog ve radyasyon onkologlarının birlikte karar verdiği multidisipliner bir yaklaşımla yürütülür.
Sonuç
Mesane kanseri tedavi seçenekleri, modern onkolojinin sunduğu cerrahi, sistemik ve immünolojik yaklaşımlar sayesinde her geçen gün daha etkili hale gelmektedir. Hastalığın tipi ve yayılım durumu tedavi kararlarını doğrudan etkilerken, erken tanı ve doğru sınıflandırma uzun dönem sağkalımı önemli ölçüde artırmaktadır. Yüzeyel hastalıklarda organ koruyucu yöntemler ön plandayken, ileri evrelerde yaşam süresini uzatmaya yönelik sistemik tedaviler temel rol oynamaktadır. Sonuç olarak, bireyselleştirilmiş ve bütüncül bir tedavi yaklaşımı, mesane kanseriyle mücadelede başarıyı artırmanın anahtarıdır.
Prof. Dr. Yusuf İLBEY
Üroloji Doktoru
Kaynaklar: