Mesane Kanseri Karsinoma in Situ (CİS)
Mesane kanseri karsinoma in situ (CİS), yüzeyde kabarıklık yapmayan yüksek dereceli üroteliyal karsinomdur. Biyopsi ile örneklenmediği takdirde enflamatuvar bir lezyon olarak yanlış tanımlanabilir veya gözden kaçabilir. CİS sıklıkla multifokal olup, mesane dışında üst üriner sistem, prostatik üretra ve prostatik kanallarda da bulunabilir. CİS, yüksek progresyon riski taşıyan bir histopatolojidir ve tedavi edilmezse, hastaların yaklaşık yarısında kas invazyonu gelişebilir.
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ (CİS) Nedir?
Mesane karsinoma in situ (CİS), mesanede görülen, yüksek dereceli üroteliyal kanserin bir formudur. CİS, kanserin mesane epitelinde (iç yüzeyde) yerleşik olduğu ancak henüz kas tabakasına veya diğer organlara yayılmadığı bir durumu tanımlar. CİS, yüzeysel kanser olsa da yüksek progresyon riski taşır ve tedavi edilmediğinde kas invazyonuna yol açabilir.
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ Özellikleri
Mesane kanseri karsinoma in situ bazı özelliklere sahiptir. Bunlar;
- Yüzeysel Kabarıklık Yoktur: CİS, genellikle mesane yüzeyinde belirgin kabarıklıklara yol açmaz ve çoğu zaman biyopsiyle tespit edilir.
- Multifokalite: CİS, mesane içinde birden fazla odakta bulunabilir.
- Mesane Dışı Tutulum: CİS, sadece mesanede değil, üst üriner sistem, prostatik üretra ve prostatik kanallar gibi bölgelerde de görülebilir.
- Yüksek Progresyon Riski: CİS, tedavi edilmediğinde kas invazyonuna ve diğer komplikasyonlara yol açabilir. Bazı çalışmalarda tedavi edilmediğinde hastaların yaklaşık yarısında kas invazyonu geliştiği gösterilmiştir.
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ Türleri
Karsinoma in Situ (CİS), mesane kanserinin özel bir formu olup, mesanenin iç yüzeyinde yerleşik, yüksek dereceli ve invazyon göstermeyen kanser hücrelerinden oluşur. CİS, üç ana türe ayrılır;
Primer CİS
İlk kez gelişen ve daha önce papiller tümör veya CİS bulunmayan hastalarda tespit edilen CİS türüdür. Bu türde hastada daha önce herhangi bir mesane kanseri geçmişi yoktur ve CİS, ilk olarak bu hastada görülür.
Sekonder CİS
Daha önce papiller tümör tanısı almış ancak CİS tespit edilmemiş hastalarda, izlem sırasında gelişen CİS türüdür. Sekonder CİS, mevcut bir papiller tümörün takibi sırasında yeni bir gelişim olarak ortaya çıkar. Yani, CİS başka bir tümörle ilişkilidir.
Eşlik Eden CİS
Mesanede bulunan herhangi bir papiller tümörle birlikte tespit edilen CİS türüdür. Bu türde CİS, mevcut bir papiller tümörle aynı anda bulunur. Eşlik eden CİS, diğer türlere göre genellikle daha kötü bir prognoza sahiptir çünkü aynı anda birden fazla tümör varlığı daha agresif bir hastalık seyrine işaret edebilir.
Bu türlerin her biri, hastalığın yayılma şekli ve tedavi süreci üzerinde farklı etkiler yaratabilir. Eşlik eden CİS, genellikle daha kötü prognoza sahipken, primer CİS tedavi edilebilir ve izlenebilir. CİS türünün doğru tanımlanması, tedavi yaklaşımının belirlenmesinde büyük önem taşır.
Eşlik eden CİS‘in daha kötü prognozu olduğu bildirilmiştir. Ayrıca intravezikal BCG ve kemoterapiye verilen yanıt, prognozu belirleyen önemli bir faktördür; bu tedavilere yanıt veren hastalarda progresyon ve ölüm oranları daha düşüktür.
Mesane dışı CİS‘in prognozu, mesane içindeki CİS’ten daha kötüdür. Multipl tümörler ve mesanede CİS varlığında, trigon ve mesane boynu yerleşimli tümörlerde prostatik tutulum olasılığı artmaktadır. Eğer sitoloji pozitif olsa da mesanede tümör yoksa ya da prostatik üretrada anormal görünüm varsa, prostatik üretradan biyopsi alınmalıdır.
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ Tedavisi
CİS tedavisi için sadece endoskopik girişimler yeterli değildir. Erken radikal sistektomi sonrası sağ kalım oranları yüksektir, ancak bu cerrahi müdahale ile hastaların büyük bir kısmının mesanesi gereksiz yere alınabilir. İntravezikal BCG tedavisi, %90’a kadar yanıt oranlarına ulaşabilir ve bu hastaların yaklaşık %50’si uzun dönemde rekürrens veya progresyon göstermez.
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ hastalarında tedavi protokolleri şu şekilde özetlenebilir;
- Tam doz intravezikal BCG tedavisi, CİS’li hastalarda öncelikli tedavi olarak uygulanmalıdır. BCG tedavisi, 1 ile 3 yıl arasında idame tedavisi ile birlikte yapılır.
- Erken radikal sistektomi, özellikle yüksek dereceli T1 hastalık ve mesane veya prostatik üretra’da CİS tespit edilen hastalarda bir seçenek olarak düşünülebilir.
- Mesane dışı CİS (örneğin prostatik üretra gibi), daha kötü prognoza sahip ve yüksek risklidir. CİS, prostat epitelinde veya prostatik kanallarda da bulunabilir. Prostatik kanal tutulumunun olduğu hastalarda BCG tedavisi için yeterli kanıt bulunmadığından, radikal cerrahi tercih edilmelidir.
- BCG yanıtsız hastalarda, radikal sistektomi önerilmektedir.
- Radikal sistektomi kabul etmeyen veya sistektomi için uygun olmayan hastalarda, BCG yanıtsız papiller tümör veya yalnızca CİS bulunan yüksek riskli hastalarda alternatif bir tedavi olarak pembrolizumab önerilmektedir.
Bu tedavi protokolleri, CİS’li hastaların prognozunu iyileştirmek ve hastalığın ilerlemesini engellemek amacıyla uygulanır.
Sonuç
Mesane Kanseri Karsinoma in Situ (CİS), yüksek progresyon riski taşıyan ve tedavi edilmediğinde kas invazyonu gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalıktır. CİS, genellikle mesanenin yüzeyinde belirgin bir kabarıklık oluşturmaz ve sıklıkla biyopsi ile teşhis edilir. Farklı türleri (primer, sekonder ve eşlik eden) ve mesane dışı tutulumları (örneğin prostatik üretra) hastalığın prognozunu etkileyebilir. Erken tanı, intravezikal tedavi (özellikle BCG tedavisi) ve gerektiğinde cerrahi müdahaleler, hastaların yaşam kalitesini artırabilir ve hastalığın ilerlemesini engelleyebilir. CİS’li hastaların izlenmesi ve tedaviye yanıtlarının dikkatle değerlendirilmesi, başarılı sonuçlar elde edilmesinde kritik öneme sahiptir. Sonuç olarak, CİS, doğru tedavi ve takip ile yönetildiğinde, mesane kanseri tedavisinde önemli bir başarı sağlanabilir.
Kaynak: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19176205/
Prof. Dr. Yusuf İLBEY
Üroloji Doktoru