Gross Hematüri
Gross hematüri veya makroskopik hemetüri, idrarda gözle fark edilir miktarda kan bulunması durumudur. İdrardaki kan, idrarın kırmızı veya kahverengi bir renge bürünmesine yol açar. Hematüri, idrarda kan bulunması durumudur. Bu durum, idrarda sadece mikroskopla tespit edilebilecek kadar az kan olabileceği gibi, gözle görülür miktarda da olabilir. Gözle görülen kanama, “gross hematüri” olarak adlandırılırken, mikroskobik olarak tespit edilen kanama “mikroskobik hematüri” olarak adlandırılır. Hematüri, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, mesane veya böbrek kanseri, travmalar, glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları veya bazı ilaçların yan etkisi gibi birçok farklı sebepten kaynaklanabilir. Hematüri, genellikle bir hastalığın belirtisi olduğu için, bu durumu yaşayan kişilerin bir sağlık profesyoneline başvurmaları önemlidir. Tanı, idrar tahlili, ultrason, tomografi gibi testlerle yapılır ve tedavi altta yatan nedene yönelik olarak şekillenir.
Gross Hematüri Nedir?
Gross hematüri, idrarda gözle görülür kan bulunması durumudur. Bu durum, idrarın kırmızı veya kahverengi renkte olmasıyla kendini gösterir ve kanın idrarda belirgin şekilde göründüğü bir durumdur. Kanama miktarı, idrarın renginin değişmesine neden olacak kadar fazla olabilir. Makroskopik hematüri, genellikle böbrekler, idrar yolları veya mesane gibi organlardaki bir sorunun belirtisi olarak ortaya çıkar. Kişi, idrarını yaparken kanı doğrudan görür ve bu durum genellikle başka belirtilerle birlikte seyreder.
Gross Hematüri Neden Olur?
Gross hematüri nedenleri arasında en yaygın olanlar idrar yolu enfeksiyonları, böbrek taşları, mesane, böbrek veya üreter kanserleri, travmalar ve glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları yer alır. İdrar yolu enfeksiyonları ve böbrek taşları genellikle idrar yollarındaki tahrişe bağlı olarak kanamaya yol açar. Mesane ve böbrek kanserleri, genellikle daha ciddi ve ilerlemiş hastalıklar olup, idrarda belirgin kanama ile kendini gösterebilir. Travmalar, idrar yollarındaki dış etkiler sonucu kanamaya neden olabilirken, glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları da damar yapısındaki hasar nedeniyle kanın idrara geçmesine yol açabilir. Herhangi bir kanama belirtisi görüldüğünde, doğru tanı ve tedavi için bir doktora başvurmak önemlidir.
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Mesane kanseri
- Böbrek taşları
- Böbrek kanseri
- Üreter kanseri
- Üretra kanseri
- Travmalar veya yaralanmalar
- Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları
- Prostat sorunları (erkeklerde)
- İlaçların yan etkileri
Gross Hematüri Tanısı
Makroskopik hematüri tanısı, hastanın öyküsü ve muayenesi ile başlar, ardından çeşitli testlerle doğrulanır. Tanı süreci aşağıdaki adımlarla yapılır:
Öykü ve Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın şikayetlerini ve semptomlarını dinler. İdrarda kanama, ağrı, idrar yaparken zorluk, travma geçmişi, önceki sağlık sorunları (böbrek taşları, idrar yolu enfeksiyonları, kanser öyküsü) gibi faktörler değerlendirilir.
İdrar Tahlili: İdrar testi, hematüriyi doğrulamak için ilk adımdır. İdrarda kan varlığı mikroskopik olarak veya test şeritleriyle tespit edilebilir. Hematüri tespit edildikten sonra, idrarda başka anormallikler (örneğin, enfeksiyon veya protein) de araştırılır.
Ultrasonografi: Böbrekler, mesane ve idrar yollarını görüntülemek için ultrason kullanılabilir. Bu yöntem, böbrek taşları, tümörler veya idrar yolu tıkanıklıkları gibi yapısal sorunları tespit etmek için etkilidir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): Daha ayrıntılı bir görüntüleme için BT taraması yapılabilir. Bu, böbrekler ve idrar yollarındaki taşlar, tümörler veya kanamalar gibi ciddi sorunları ortaya koymak için kullanılır.
Sistoskopi: Mesane ve idrar yollarını doğrudan incelemek için sistoskopi yapılabilir. Bu, özellikle mesane kanseri veya idrar yolu lezyonlarını incelemek için kullanılır.
Böbrek Fonksiyon Testleri: Böbreklerin nasıl çalıştığını değerlendirmek için kan testi ve idrar testleri yapılabilir. Bu testler, böbrek fonksiyonlarının bozulup bozulmadığını belirlemeye yardımcı olur.
Tanı, hastanın semptomlarına ve testlerin sonuçlarına göre şekillenir. İdrarda kanama görüldüğünde, altta yatan nedeni belirlemek için bu adımların çoğu genellikle uygulanır.
Gross Hematüri Tedavisi
Makroskopik hematürinin tedavisi, altta yatan nedenlere göre değişir. Hematüri, bir semptom olup, tedavi esas olarak kanamaya yol açan hastalığa yöneliktir. Tedavi süreci, tanıya göre şekillenir ve şu şekilde özetlenebilir:
İdrar Yolu Enfeksiyonları: Eğer makroskopik hematüri, bir idrar yolu enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, tedavi antibiyotiklerle yapılır. Enfeksiyonun türüne göre uygun antibiyotik seçilir ve genellikle 7-10 gün süren bir tedavi uygulanır. Ayrıca, bol su içmek ve idrar yollarını temiz tutmak da önerilebilir.
Böbrek Taşları: Böbrek taşlarına bağlı hematüri durumunda tedavi, taşın boyutuna ve yerine bağlı olarak değişir. Küçük taşlar genellikle bol su içerek ve ağrı kesicilerle atılabilir. Ancak büyük taşlar, şok dalgası ile kırılabilir (lithotripsi) veya cerrahi müdahale gerekebilir. Taşlar enfeksiyon riski taşıyorsa, antibiyotik tedavisi de uygulanabilir.
Mesane, Böbrek veya Üreter Kanseri: Kanserden kaynaklanan hematüri tedavisi, kanserin tipine ve evresine bağlıdır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale (kanserli dokunun çıkarılması), kemoterapi, radyoterapi ve immünoterapiler bulunabilir. Erken evrelerde daha sınırlı cerrahi girişimler yapılabilirken, ileri evrelerde daha kapsamlı tedavi yaklaşımları gerekebilir.
Glomerülonefrit (Böbrek İltihabı): Glomerülonefritten kaynaklanan hematüri tedavisi, genellikle bağışıklık sistemi üzerinde etkili tedavi yöntemleri gerektirir. Steroid tedavisi, bağışıklık baskılayıcı ilaçlar veya plazmaferez gibi tedaviler uygulanabilir. Ayrıca, hastanın böbrek fonksiyonlarını korumak için diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir.
Travmalar ve Yaralanmalar: İdrar yollarındaki travmalar sonucunda ortaya çıkan hematüri, tedavi için yaralanmanın şiddetine göre değerlendirilir. Hafif travmalar genellikle dinlenme ve bol sıvı ile iyileşebilirken, daha ciddi yaralanmalar cerrahi müdahale gerektirebilir.
Kanama Bozuklukları: Kanama bozuklukları, makroskopik hematüriye neden oluyorsa, tedavi kanama bozukluğunun yönetilmesine yönelik olacaktır. Örneğin, kan pıhtılaşma bozuklukları varsa, kanama kontrol altına almak için pıhtılaşma faktörleri veya kanama önleyici ilaçlar kullanılabilir.
Her durumda, hematüri tedavisi, altta yatan nedene yönelik olarak özelleştirilir. Bu yüzden doğru tanı için uzman bir hekime başvurmak ve gerekli testlerin yapılması önemlidir.
Sonuç
Gross hematüri, idrarda gözle görülür kan bulunması durumudur ve çeşitli sağlık sorunlarının bir belirtisi olabilir. Tedavi, altta yatan nedenlere göre değişir ve genellikle hastanın semptomları ve yapılan testlere dayanarak şekillenir.
İdrar yolu enfeksiyonları antibiyotik tedavisi ile, böbrek taşları ise taşın büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak ilaç, şok dalgası veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Mesane, böbrek veya üreter kanseri, kanserin türüne ve evresine göre cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi gerektirebilir. Glomerülonefrit gibi böbrek hastalıkları, bağışıklık baskılayıcı tedaviler ve diyet değişiklikleriyle yönetilir. Travmalara bağlı hematüri, yaralanmanın şiddetine göre cerrahi müdahale gerektirebilir. Kanama bozuklukları durumunda ise pıhtılaşma tedavileri uygulanabilir.
Makroskopik hematüri tedavisinin temel amacı, kanamaya yol açan hastalığı tedavi etmek ve hastanın sağlığını yeniden kazandırmaktır. Bu nedenle, doğru tanı ve uygun tedavi için bir doktora başvurmak önemlidir.
Prof. Dr. Yusuf İLBEY
Üroloji Doktoru
Kaynak: