BCG Tedavisine Bağlı Mesane Kontraktürü (Küçülmesi)
- BCG Tedavisine Bağlı Mesane Kontraktürü (Küçülmesi)
- BCG Tedavisine Bağlı Mesane Neden Küçülür?
- BCG Tedavisine Bağlı Mesane Küçülmesinde Belirtiler
- BCG Tedavisi Sonucu Mesane Küçülmesinde Tanı Nasıl Konur?
- BCG Tedavisine Bağlı Mesane Kontraktünde Tedavi Seçenekleri
- Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
- Sonuç
BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü (küçülmesi), mesane kanseri nedeniyle uygulanan BCG ilaç tedavisinin nadiren görülen ama hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyen bir yan etkisidir. Bu durum, mesanenin iç yüzeyinde ilaca bağlı olarak oluşan uzun süreli iltihap sonucunda mesanenin sertleşmesi ve büzüşmesiyle ortaya çıkar. Normalde 300–400 ml idrar alabilen mesane, bu durumda 60–70 ml gibi çok küçük hacimlerde bile dolmuş hissi verir. Bu da hastada sık idrara çıkma, gece idrara kalkma, idrar yaparken ağrı gibi rahatsız edici belirtilere yol açar. Erken dönemde ilaç tedavileriyle kontrol altına alınabilirken, ileri durumlarda cerrahi tedavi gerekebilir.
BCG Tedavisine Bağlı Mesane Kontraktürü (Küçülmesi)
BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü (küçülmesi), mesanenin esnekliğini kaybedip çok daha az idrar alabilir hale gelmesidir.Mesane kanseri tanısı alan hastalarda, tümörün tekrarlamasını veya ilerlemesini önlemek amacıyla mesane içine BCG adlı özel bir ilaç verilebilir. Bu tedavi oldukça etkili olmakla birlikte bazı hastalarda istenmeyen yan etkilere yol açabilir. Bu yan etkilerden biri de mesanenin zamanla küçülmesi, yani “mesane kontraktürü” olarak adlandırılan durumdur. Nadir görülen bu durum, hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
BCG Tedavisine Bağlı Mesane Neden Küçülür?
BCG tedavisi, mesane içine yerleştirilen ve bağışıklık sistemini uyararak kanser hücreleriyle savaşmayı amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Ancak bazı hastalarda bu ilaç, mesanenin iç yüzeyinde uzun süren bir iltihaplanmaya neden olabilir. Zamanla bu iltihap dokuların sertleşmesine, elastikiyetini kaybetmesine ve sonuç olarak mesanenin küçülmesine yol açabilir. Normalde 300–400 ml idrar tutabilen mesane, bu durumda 60–70 ml gibi çok küçük miktarlarda dolsa bile idrar yapma isteği oluşturur.
BCG Tedavisine Bağlı Mesane Küçülmesinde Belirtiler
BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü olan hastalarda sık idrara çıkma, aciliyet hissi ve gündüz-gece sık idrara gitme yaygındır. Mesane kontraktürü gelişen hastalarda en sık görülen belirtiler arasında çok sık idrara çıkma, gece birden fazla kez tuvalete kalkma, idrar yaparken yanma veya ağrı ve ani idrar sıkışmaları yer alır. Bazı hastalarda idrar kaçırma gibi şikâyetler de olabilir. Bu belirtiler zamanla artar ve hastanın günlük yaşamını ciddi şekilde kısıtlayabilir. Kimi zaman hasta, idrarını tutamaz hale gelebilir.
BCG Tedavisi Sonucu Mesane Küçülmesinde Tanı Nasıl Konur?
Bu tür belirtiler yaşayan bir hastada öncelikle doktor ayrıntılı bir öykü alır ve idrar şikâyetlerini değerlendirir. Ardından mesane kapasitesini ve çalışma şeklini ölçen “ürodinami testi” yapılabilir. BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü şüphesnde, ürodinamik çalışmalarla mesane hacmi ve dolum basıncı değerlendirilmelidir.
Ayrıca, mesanenin iç yüzeyini incelemek amacıyla sistoskopi adı verilen endoskopik bir işlem uygulanabilir. Gerekirse mesane duvarı kalınlığı gibi yapısal değişiklikleri görmek için ultrason ya da MR görüntüleme de istenebilir.
BCG Tedavisine Bağlı Mesane Kontraktünde Tedavi Seçenekleri
BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü hafif düzeydeyse, bazı ilaçlarla mesanenin daha rahat çalışması sağlanabilir. Özellikle idrar sıklığını azaltmaya yardımcı olan ilaçlar bu dönemde faydalı olabilir. Ancak mesane ciddi şekilde küçülmüşse ve ilaçlara rağmen şikâyetler devam ediyorsa, cerrahi tedavi gerekebilir.
Bazı durumlarda mesaneye barsaktan bir parça eklenerek kapasitesi artırılabilir. Bu işleme mesane genişletme ameliyatı (augmentasyon sistoplasti) denir. Ancak mesane çok sertleşmişse bu yeterli olmayabilir ve son çare olarak mesanenin alınması (sistektomi) ve idrarın karın duvarına açılan bir yoldan (ürostomi) dışarı atılması gündeme gelebilir. Yani BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü olan hastalarda mesane augmentasyonu sınırlı başarı sağlarken, radikal sistektomi daha kalıcı bir çözüm olabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Eğer BCG tedavisi alıyorsanız ve aniden çok sık idrara çıkma, gece sürekli tuvalete kalkma, idrar yaparken ağrı ya da idrar kaçırma gibi sorunlar yaşamaya başladıysanız, vakit kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız. Bu belirtiler başka nedenlere bağlı olabileceği gibi, BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü gibi ciddi bir durumun da habercisi olabilir. Erken tanı sayesinde hem daha kolay tedavi edilebilir hem de daha büyük cerrahilerden kaçınılabilir.
Sonuç
BCG tedavisine bağlı mesane kontraktürü, nadir görülen ama tedavi sürecinde hastaların yakından takip edilmesini gerektiren önemli bir durumdur. Eğer bu durum erken fark edilirse bazı ilaçlarla şikayetler azaltılabilir; ancak mesane ciddi şekilde küçülmüşse bazen mesanenin alınması ve idrarın vücut dışında başka bir yolla atılması gibi yöntemler gerekebilir. Bu nedenle BCG tedavisi gören hastaların idrar yapma alışkanlıklarında belirgin değişiklik fark ettiklerinde mutlaka doktorlarına bilgi vermeleri çok önemlidir.
Üroloji Doktoru
Kaynaklar: