Bağırsak Mesane Nedir?
- Bağırsak Mesane (Neobladder, Yeni Mesane, Yapay Mesane) Nedir?
- Bağırsaktan Mesane (Neobladder) Ne Zaman Yapılır?
- Bağırsak Mesane Ameliyatı Nasıl Yapılır?
- Bağırsaktan Mesane Ameliyatı Sonrası Süreç
- Bağırsak Mesanenin Avantajları
- Bağırsak Mesanenin Riskleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Bağırsak Mesane Dışında Alternatifler Var mı?
- Sonuç
Bağırsak mesane, mesanenin cerrahi olarak çıkarılmasından sonra idrar depolama ve boşaltma işlevini sürdürmek amacıyla bağırsaklardan oluşturulan yeni bir yapay mesanedir. Tıpta bu yönteme neobladder denir. Özellikle mesane kanseri nedeniyle mesanenin tamamen alınması gereken hastalarda, yaşam kalitesini korumak için en etkili seçeneklerden biridir.
Bağırsak Mesane (Neobladder, Yeni Mesane, Yapay Mesane) Nedir?
Bağırsak Mesane Nedir?
Bağırsak mesane, tıbbi adıyla neobladder, mesanenin (idrar torbasının) çıkarılmasından sonra hastanın idrarını normal yoldan yapabilmesini sağlamak amacıyla ince bağırsaktan oluşturulan yapay bir mesanedir. Genellikle ileri evre mesane kanseri gibi durumlarda, mesane tamamen alındığında uygulanır. Cerrah, ince bağırsaktan bir segment alarak bunu küre şeklinde bir depo haline getirir ve böbreklerden gelen idrar kanallarını (üreterleri) bu yapıya bağlar. Yapay mesane, doğal idrar yolu olan üretraya da bağlandığı için hasta idrarını yeniden normal yoldan yapabilir. Bu yöntem, estetik ve yaşam kalitesi açısından en fizyolojik çözümlerden biridir.
Bağırsaktan Mesane (Neobladder) Ne Zaman Yapılır?
Bağırsaktan mesane yapımı, genellikle şu durumlarda gündeme gelir:
Mesane kanseri nedeniyle mesanenin alınması gerekiyorsa
Hasta idrarını doğal yoldan (üretradan) yapmaya devam etmek istiyorsa
Genel sağlık durumu ve böbrek fonksiyonları uygunsa
Her hasta bu ameliyata uygun değildir. Karar, deneyimli bir üroloji uzmanı tarafından bireysel olarak verilmelidir.
Bağırsak Mesane Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Bağırsak mesane (neobladder) ameliyatı, genellikle ileri evre mesane kanseri nedeniyle mesanenin (idrar torbasının) tamamen çıkarılması gereken hastalarda uygulanır. Ameliyatın temel amacı, hastanın idrarını vücut dışına torba olmadan, normal yoldan yapmaya devam etmesini sağlamaktır. Bu işlem oldukça ileri düzey cerrahi bilgi ve deneyim gerektirir.
Ameliyat sırasında, cerrah genellikle ince bağırsağın 40–60 cm’lik bir bölümünü kullanır. Bu bağırsak segmenti özel tekniklerle işlenerek küre veya kese şekline getirilir, böylece mesanenin idrar depolama görevini üstlenecek yapay bir depo oluşturulur. Bu yeni yapı, mesaneye benzer şekilde çalışacak şekilde şekillendirilir.
Daha sonra, böbreklerden gelen idrarı taşıyan kanallar olan üreterler, bu yapay mesaneye bağlanır. Böylece idrar, önce yeni yapılan bağırsak mesaneye dolar. Son olarak, üretra yani idrarın dışarı atıldığı kanal ile bu yapay mesane birleştirilir. Bu bağlantı sayesinde hasta, idrarını yeniden doğal idrar yolundan yapabilir.
Ameliyat açık (klasik), laparoskopik (kapalı) ya da robotik cerrahi yöntemlerle yapılabilir. Son yıllarda robotik cerrahinin artan kullanımı sayesinde ameliyatın hassasiyeti, iyileşme süresi ve sinir koruma oranları artmıştır. Özellikle idrar kontrolü ve cinsel fonksiyonların korunması için sinirlerin dikkatli şekilde korunması büyük önem taşır.
Bu karmaşık işlem, hastaya hem işlevsel hem de estetik olarak yaşam kalitesini koruyacak bir çözüm sunar. Ancak her hasta bu ameliyata uygun olmayabilir; yaş, genel sağlık durumu, böbrek fonksiyonu ve cerrahi riskler dikkate alınarak karar verilir.
Bağırsaktan Mesane Ameliyatı Sonrası Süreç
Bağırsaktan mesane (neobladder) ameliyatı sonrasında hastayı bekleyen iyileşme süreci, sabır ve uyum gerektiren bir dönemdir. Ameliyat sonrası hasta genellikle 5–10 gün hastanede kalır. Bu süre içinde yeni oluşturulan mesanenin düzgün çalışıp çalışmadığı gözlemlenir ve çeşitli takipler yapılır. Hastanın idrarı bir süre idrar sondası (kateter) ile dışarı alınır. Kateter, hem yeni mesanenin iyileşmesini destekler hem de mesaneye zarar gelmeden boşalmasını sağlar.
Hastaneden taburcu olduktan sonra, hastanın yeni mesaneyi nasıl kullanacağını öğrenmesi çok önemlidir. Bağırsaktan yapılan yapay mesanede sinir sistemi doğal mesanedeki gibi çalışmadığı için, idrarın birikmesi hissi oluşmaz. Bu nedenle, hasta başlangıçta belirli aralıklarla (örneğin 2-3 saatte bir) tuvalete giderek mesaneyi düzenli olarak boşaltmalıdır. Zamanla mesane hacmi artar ve idrar tutma süresi uzar.
Ameliyat sonrası dönemde, özellikle ilk birkaç ay idrar kaçırma (inkontinans) sık görülür. Bu durum genellikle zamanla düzelir, ancak bazı hastalarda gece idrar kaçırma kalıcı olabilir. Bu süreci iyileştirmek için hastalara pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler (örneğin Kegel egzersizleri) önerilir. Bu egzersizler idrar kontrolünü artırır ve sosyal yaşama dönüşü kolaylaştırır.
Hastanın genel durumu, böbrek fonksiyonları ve yeni mesanenin düzgün çalışıp çalışmadığı düzenli olarak kontrol edilir. Takip sürecinde idrar testleri, kan tahlilleri ve gerekirse görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT gibi) ile değerlendirmeler yapılır. Enfeksiyon riskine karşı dikkatli olunmalı ve herhangi bir şikayet durumunda gecikmeden doktora başvurulmalıdır.
Bu süreci başarıyla atlatmak için hasta-doktor iş birliği, düzenli takip, sabırlı bir adaptasyon süreci ve önerilere uyum oldukça önemlidir. Doğru bakım ve egzersizlerle çoğu hasta normal yaşamına dönebilir ve bağırsak mesanesi ile uzun yıllar sağlıklı bir şekilde yaşayabilir.
Bağırsak Mesanenin Avantajları
İdrar doğal yoldan yapılabilir.
Dışarıdan takılan torbaya gerek yoktur.
Yaşam kalitesi yüksek kalır.
Estetik açıdan daha avantajlıdır.
Bağırsak Mesanenin Riskleri ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
İdrar kaçırma (özellikle gece) bazı hastalarda kalıcı olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonları gelişebilir.
Yeni mesanenin boşaltılması zaman zaman zorlaşabilir.
Ameliyat öncesi iyi bir değerlendirme şarttır.
Bağırsak Mesane Dışında Alternatifler Var mı?
Eğer bağırsak mesane uygun değilse şu alternatif yöntemler düşünülebilir:
İleal Conduit (Bricker Sistemi): İdrar karın cildine bağlanan bir torbaya akar.
Indiana Pouch: Karın içine yapılan kese, hasta tarafından kateterle boşaltılır.
Bu yöntemler de güvenlidir, ancak idrarın doğal yoldan yapılmasını sağlamazlar.
Sonuç
Bağırsak mesane, idrar torbası alınması gereken hastalarda en doğal ve işlevsel çözümlerden biridir. Uygun hasta grubunda, yaşam kalitesini korur ve estetik olarak da avantaj sağlar. Ameliyat kararı detaylı değerlendirme ve uzman görüşü ile verilmelidir.
Üroloji Doktoru
Kaynaklar: