Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane)

Ortotopik neobladder (yapay mesane), mesanenin çıkarılmasından sonra, hastaların doğal idrar yapma fonksiyonlarını sağlamak için yapılan bir cerrahi işlemdir. Bu ameliyat, daha çok mesane kanseri nedeniyle mesanenin alınması gereken hastalarda uygulanır. Ameliyatın amacı, mesanenin işlevini yerine getirecek yeni bir organ yapmaktır. Bunun için hastanın bağırsaklarından bir parça alınarak yeni bir mesane (neobladder) oluşturulur ve üretra aracılığıyla idrar atımı sağlanır.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane) Nedir?

Ortotopik neobladder, bağırsaklardan alınan bir segment kullanılarak oluşturulan ve mesanenin yerine geçen yapay bir idrar torbasıdır. Bu yapay mesane, üretra yoluyla idrarın dışarı atılmasına olanak sağlar. Bu sayede hastalar, dışarıdan bir torba taşıma zorunluluğundan kurtulurlar ve daha doğal bir şekilde idrar yaparlar.

Bu işlem, daha çok radikal sistektomi (mesane kanseri nedeniyle mesanenin cerrahi olarak çıkarılması) sonrası uygulanır, ancak bazı nadir durumlar (örneğin, nörojenik mesane veya ciddi mesane disfonksiyonu) nedeniyle de yapılabilir.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane) Kimler İçin Uygundur?

Ortotopik neobladder, aşağıdaki koşullara sahip hastalar için uygundur;

• Mesane Kanseri: Mesane kanseri nedeniyle mesanesini kaybeden kadınlar, ortotopik neobladder için en yaygın adaylardır.
• İyi Böbrek Fonksiyonu: Ameliyat sırasında bağırsak segmentinin kullanılacağı için böbreklerin sağlıklı çalışması önemlidir.
• Üretra: Üretrada tümör veya darlık olmaması gerekir. Üretra  yoluyla idrar yapabilme yeteneği korunmuş olmalıdır.
• Genel Sağlık Durumu: Hasta, büyük bir cerrahiyi ve iyileşme sürecini tolere edebilecek kadar sağlıklı olmalıdır.
• Yeterli Bağırsak Segmenti: Neobladder için yeterli miktarda sağlıklı bağırsak segmenti bulunmalıdır.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane) Kimlere Uygulanamaz?

Ortotopik neobladder, bazı hastalar için uygun olmayabilir. Aşağıdaki durumlarda cerrahiden kaçınılması önerilir:

• İleri Yaş: Yaşlı hastalar, cerrahi işlemin risklerini daha fazla taşıyabilir.
• Ciddi Böbrek Yetmezliği: Böbrek fonksiyonları bozulmuş hastalar, metabolik dengesizlikler nedeniyle bu tür bir cerrahiden olumsuz etkilenebilir.
• Bağırsak Hastalıkları: Crohn hastalığı gibi ciddi bağırsak hastalıkları, bağırsak segmenti kullanılarak yapılan ameliyatı zorlaştırabilir.
• Üretra Hastalıkları: Üretra kanseri veya ciddi darlık gibi durumlar, idrar geçişini engelleyebilir.
• Pelvik Radyasyon veya Nörolojik Sorunlar: Önceden pelvik bölgeye radyasyon tedavisi almış veya nörolojik hastalıklar (örneğin, omurilik yaralanması) geçirmiş hastalar için riskler daha fazladır.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane) Potansiyel Komplikasyonlar

Ortotopik neobladder ameliyatının bazı komplikasyonları olabilir. Bu komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

Hemen Oluşan Komplikasyonlar

• Kanama ve Enfeksiyonlar: Ameliyatın hemen sonrasında kanama veya enfeksiyon gelişebilir.
• Tromboz: Kan pıhtıları oluşabilir, özellikle bacaklarda veya akciğerlerde.

Kısa Vadeli Komplikasyonlar

• İdrar Yolu Enfeksiyonları: Neobladder’ın yeni anatomisi nedeniyle enfeksiyon riski artar.
• İdrar Kaçırma: İyileşme döneminin başında idrar kaçırma görülebilir.
• Bağırsak Felci (İleus): Bağırsakların geçici olarak çalışmaması durumu olabilir.

Uzun Vadeli Komplikasyonlar

• İdrar Retansiyonu ve Kaçırma: Neobladder’ı tamamen boşaltmada zorluk yaşanabilir.
• Metabolik Dengesizlikler: Bağırsak segmenti tarafından idrar bileşenlerinin emilmesi nedeniyle elektrolit bozuklukları ortaya çıkabilir.
• Neobladder Disfonksiyonu: Rezervuarın düzgün çalışmaması, idrarın tam boşaltılamaması gibi sorunlar görülebilir.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane): Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkileri

Ortotopik neobladder ameliyatının hastalar üzerinde olumlu etkileri olabilir:

• Doğal İdrar Yapma: Hastalar, üretra yoluyla idrar yapma yeteneğini kazanırlar, bu da yaşam kalitesini artırır.
• Vücut İmajı: Harici bir cihaz (torba) kullanılmadığı için vücut imajı korunur.
• Cinsel Fonksiyon: Neobladder ameliyatı, cinsel fonksiyonu genellikle korur, ancak bazı kadınlar duyusal veya fonksiyonel değişiklikler yaşayabilir.

Ortotopik Neobladder (Yapay Mesane) Ameliyatı Sonrası İzleme ve Takip

Başarılı bir iyileşme için düzenli izlemeler gereklidir. Bu izlemeler şu amaçlarla yapılır:

• Komplikasyonların Erken Tespiti: İdrar yolu enfeksiyonları, taş oluşumu veya metabolik dengesizliklerin erken tespiti önemlidir.
• Pelvik Taban Egzersizleri: İdrar kaçırma sorunlarını iyileştirebilir.
• Eğitim ve Destek: Hastaların, neobladder’ı yönetme konusunda eğitim almaları önemlidir.

Sonuç

Ortotopik neobladder (yapay mesane), mesanenin alınması sonrasında yaşam kalitesini artıran etkili bir çözüm sunar. Bu cerrahi işlem, doğal idrar yapma fonksiyonunun korunmasını sağlar, vücut imajını iyileştirir ve harici cihaz gereksinimini ortadan kaldırır. Ancak, her hastada aynı başarıyı sağlamak mümkün olmayabilir; hastaların dikkatli bir şekilde seçilmesi ve düzenli takip edilmeleri büyük önem taşır.

Kaynak: https://actionbladdercanceruk.org/neobladder/

Prof. Dr. Yusuf İLBEY

Üroloji Doktoru