Gençlerde Mesane Kanseri
Gençlerde mesane kanseri, toplam mesane kanseri vakalarının çok küçük bir kısmını oluşturan, nadir fakat dikkat edilmesi gereken bir sağlık sorunudur. Genellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde görülen bu hastalık, 40 yaş altındaki kişilerde ortaya çıktığında hem tanı süreci hem de tedavi yaklaşımları açısından farklılık gösterebilir. Genç hastalarda çoğunlukla düşük dereceli ve yüzeyel tümörler görülse de, erken yaşta karşılaşılması hastaların yaşam kalitesi ve psikolojisi üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Erken farkındalık, doğru tanı ve düzenli takip bu hasta grubunda tedavi başarısını belirleyen en önemli faktörlerdir.
Gençlerde Mesane Kanseri
Gençlerde mesane kanseri nadir olmakla birlikte, mümkün olan bir durumdur. Mesane kanseri, genellikle 50 yaş ve üzerindeki kişilerde daha yaygınken, genç yaşlarda ortaya çıkması daha az görülür. Ancak genç bireylerde mesane kanseri gelişmesi, çeşitli genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörleri nedeniyle mümkün olabilir. Genç yaşta mesane kanseri tanısı almak, erken teşhis ve uygun tedavi gerektiren ciddi bir durumdur.
Gençlerde Mesane Kanseri Nedenleri
Genç yaşta mesane kanserine yol açabilen bazı nedenler ve risk faktörleri şunlardır:
Sigara Kullanımı
Sigara içmek, mesane kanserinin en güçlü risk faktörlerinden biridir. Sigara dumanındaki kanserojen maddeler, akciğerlere girdikten sonra kan dolaşımına karışarak vücuttaki diğer organlara, özellikle mesaneye taşınır. Genç yaşta sigara içen bireylerde bu kanserojen maddelere maruz kalma süresi daha kısa olabilir, ancak bu maddelere maruz kalma yine de mesane kanseri riskini artırır.
Genetik Yatkınlık
Genetik faktörler, gençlerde mesane kanseri gelişiminde önemli bir rol oynayabilir. Özellikle ailesinde mesane kanseri öyküsü bulunan kişilerde, kanserin erken yaşta gelişme riski artar. Ayrıca, genetik mutasyonlar ve ailevi kanser sendromları (örneğin, Lynch sendromu) gibi genetik hastalıklar da mesane kanseri gelişimine zemin hazırlayabilir.
Kimyasal Maruziyet
Genç yaşta mesane kanseri gelişmesine yol açabilen bir diğer önemli faktör, kimyasal maddelere maruz kalmaktır. Özellikle bazı endüstriyel işlerde çalışanlar, tütün, boya, kauçuk, petrokimya ve tekstil sektörlerinde görevli kişiler, mesane kanseri riski taşıyan kimyasallara maruz kalabilir. Bu kimyasallar, mesane hücrelerine zarar vererek kanser gelişimine yol açabilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonları ve Kronik İrritasyon
Gençlerde sık sık idrar yolu enfeksiyonları (İYE) ve mesane iltihaplanmaları görülebilir. Uzun süreli mesane tahrişi ve inflamasyon, kanser gelişimini kolaylaştırabilir. İdrar yolu enfeksiyonları nedeniyle mesanede oluşan kronik iltihaplar, zamanla hücresel hasara yol açabilir.
İmmün Sistem Bozuklukları
Genetik bağışıklık sistemi bozuklukları, organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar veya bazı otoimmün hastalıklar, mesane kanseri riskini artırabilir. Bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde, kanser hücrelerinin kontrolsüz çoğalması kolaylaşabilir.
Radyoterapi ve Kemoterapi Geçmişi
Genç yaşta mesane kanseri, daha önce kanser tedavisi görmüş kişilerde de gelişebilir. Özellikle pelvik bölgeye yapılan radyoterapi, mesane kanseri riskini artırabilir. Ayrıca, bazı kanser tedavilerinin yan etkileri de mesanede kanser gelişimine yol açabilir.
Gençlerde Mesane Kanseri Belirtileri
Genç yaşta mesane kanseri, genellikle belirgin semptomlarla başlar. Ancak, bu belirtiler genellikle genetik veya çevresel faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Mesane kanserinin en yaygın belirtileri şunlardır:
İdrarda Kan (Hematüri): Mesane kanserinin en yaygın belirtisi idrarda kan görülmesidir. Kanama genellikle idrarın kırmızı veya pembe renkte olmasına neden olabilir. İdrarda kan görüldüğünde, hemen bir doktora başvurulmalıdır.
İdrar Yapariken Ağrı veya Yanma: İdrar yaparken ağrı, yanma veya rahatsızlık hissi, mesane kanseri belirtisi olabilir. Ancak bu belirtiler genellikle idrar yolu enfeksiyonlarıyla da ilişkilendirilebilir, bu nedenle doğru tanı için doktorun değerlendirmesi gereklidir.
Sık İdrara Çıkma: Sık sık idrara çıkma, özellikle acil durumlarda idrar yapma isteği ve küçük miktarlarda idrar yapma, mesane kanseri ile ilişkilendirilebilir.
Pelvik Bölge veya Karın Ağrısı: Mesane kanseri ileri evrelere ilerledikçe, pelvik bölgede veya karın alt kısmında ağrı hissedilebilir.
Ağrılı İdrar Yapma: İdrar yaparken ağrı, idrarın bulanıklaşması veya kötü kokması gibi semptomlar da mesane kanseri belirtileri olabilir.
Gençlerde Mesane Kanseri Tanısı
Gençlerde mesane kanseri tanısı, ileri yaş gruplarında olduğu gibi dikkatli bir değerlendirme ve aşamalı tanı yöntemleriyle konulur. En önemli uyarı belirtisi idrarda ağrısız kanama (makroskopik veya mikroskopik hematüri) olup, bu durum mutlaka ileri incelemeyi gerektirir. İlk basamakta idrar tahlili ile kanama doğrulanır ve idrar sitolojisi yapılarak idrarda tümör hücreleri araştırılır. Ardından ultrasonografi ile mesane içinde kitle veya dolma defekti varlığı değerlendirilir.
Kesin tanı için altın standart yöntem sistoskopidir; bu işlem sırasında mesane içi doğrudan gözlemlenir ve şüpheli alanlardan biyopsi alınarak patolojik inceleme yapılır. Yayılımın değerlendirilmesi ve ileri evre olasılığının araştırılması için ise BT ürografi veya MR ürografi kullanılabilir. Genç hastalarda çoğunlukla düşük dereceli, yüzeyel tümörler saptansa da, tanı aşamasında kas invaziv hastalık olasılığı da göz ardı edilmemelidir.
Gençlerde Mesane Kanseri Tedavisi
Gençlerde mesane kanseri tedavisi, tümörün derecesi (grade) ve evresine (stage) göre planlanır. Çoğu genç hastada tümör, yüzeyel ve düşük derecelidir; bu durumda ilk tercih TUR-M (Transüretral Rezeksiyon) ameliyatıdır. Bu endoskopik işlemle mesane içindeki tümör tamamen kazınır ve çıkarılan doku patolojiye gönderilir. Yüksek riskli veya tekrarlama olasılığı yüksek olgularda, ameliyattan sonra intravezikal tedavi (mesane içine ilaç uygulaması) yapılır. Bu ilaçlar arasında BCG aşısı veya mitomisin gibi kemoterapi ilaçları bulunur.
Kas tabakasına ilerlemiş (kas invaziv) veya yüksek dereceli tümörlerde ise tedavi daha agresif planlanır. Bu durumda radikal sistektomi (mesanenin tamamen alınması) ve uygun hastalarda kemoterapi gerekebilir. Çok nadir olsa da ileri evre olgularda radyoterapi, palyatif tedaviler veya klinik araştırmalara katılım seçenekleri gündeme gelebilir.
Tedavi sonrası, genç hastalarda bile tekrarlama riski bulunduğundan, ilk iki yıl 3 ayda bir sistoskopi ve görüntüleme yöntemleriyle düzenli takip yapılır. Erken tanı ve uygun tedavi ile genç hastalarda sağkalım oranları oldukça yüksektir ve çoğu hasta normal yaşamına dönebilir.
Gençlerde Mesane Kanseri: Erişkinlerden Farkı, Prognoz ve Hastalık Seyri
Gençlerde görülen mesane kanseri, erişkin ve yaşlı gruplara kıyasla biyolojik davranış, tümör özellikleri ve prognoz açısından bazı belirgin farklılıklar gösterir:
Gençlerde Mesane Kanserinin Özellikleri
Düşük dereceli ve yüzeyel tümörler gençlerde daha sık görülür.
Kas invaziv veya yüksek dereceli tümör oranı, ileri yaş grubuna göre daha düşüktür.
Patolojik olarak çoğunlukla papiller ürotelyal karsinom tipindedir.
Multipl (çok odaklı) tümörler ve kötü diferansiye tipler nadir görülür.
Gençlerde Mesane Kanseri Risk Faktörleri
Gençlerde sigara ve mesleki kimyasal maruziyet öyküsü daha kısa süreli olabilir.
Aile öyküsü veya genetik yatkınlık, genç yaşta görülen olguların bir kısmında daha ön plandadır.
Doğuştan idrar yolları anomalileri ve kronik irritasyon nedenleri daha belirgin rol oynayabilir.
Gençlerde Mesane Kanserinin Gidişatı
Genel sağkalım ve hastalıksız yaşam süresi, aynı evre ve grade’deki erişkinlere göre daha iyidir.
Yüzeyel, düşük dereceli tümörlerde tekrarlama (rekürrens) oranı düşük, progresyon (ilerleme) oranı ise çok düşüktür.
Kas invaziv veya yüksek dereceli tümörlerde ise prognoz, erişkinlerdekiyle benzerdir; agresif seyir gösterebilir.
Gençlerde Mesane Kanserinde Hastalığın İlerlemesi
Genç hastalarda düşük evreli tümörler çoğunlukla yıllarca sınırlı kalabilir ve basit TUR-M + intravezikal tedavi ile kontrol altında tutulabilir.
Ancak yüksek dereceli veya kas invaziv tümör görüldüğünde, ilerleyiş erişkinlerdeki kadar hızlı olabilir ve tedavi protokolleri aynı şekilde uygulanır.
Düzenli sistoskopi ile takip edildiğinde, ilerleme riski büyük oranda kontrol altına alınabilir.
Özetle; Gençlerde mesane kanseri genellikle daha iyi huylu seyirli, erken evrede yakalanan ve daha iyi prognoza sahip bir hastalıktır. Yine de, tekrarlama riski tamamen ortadan kalkmadığı için düzenli takip, bu hasta grubunda da kritik önemdedir.
Sonuç
Gençlerde mesane kanseri nadir görülmesine rağmen, özellikle idrarda ağrısız kanama gibi erken uyarı belirtileri göz ardı edilmemelidir. Erken tanı sayesinde çoğu hastada tedavi başarılı sonuçlar verir ve yaşam kalitesi korunabilir. Bununla birlikte, hastalığın tekrarlama riski nedeniyle düzenli kontrollerin aksatılmaması büyük önem taşır. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları, sigaradan uzak durmak ve kimyasal maddelerden korunmak, genç yaşta mesane kanseri gelişme riskini azaltan temel önlemler arasında yer alır.
Kaynaklar:
Üroloji Doktoru
Mesane kanseri, tanı ve tedavisi ve yapay mesane alanında uzmandır. İstanbul’da hasta kabul etmektedir.