Mesane kanseri nedenleri, mesane iç yüzeyindeki hücrelerin yapısını bozan genetik ve çevresel etkenlerin bir araya gelmesiyle ilişkilidir. Sigara kullanımı, kimyasal maddelere maruz kalma, uzun süreli mesane irritasyonu ve bazı enfeksiyonlar en bilinen nedenlerdir. Hastalık çoğunlukla ürotelyal hücrelerden gelişir ve risk özellikle ileri yaşta artış gösterir.
Mesane Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Mesane kanseri farklı hücre tiplerinden gelişebilir. Bu nedenle nedenler, kanser türüne göre değişmekle birlikte genel olarak üç ana grupta incelenir.
Ürotelyal (Transizyonel Hücreli) Mesane Kanseri Nedenleri
Mesanenin iç yüzeyini kaplayan ürotelyumdan gelişen bu kanser türü en sık görülen tiptir. Başlıca nedenleri:
- Sigara kullanımı (risk 4–6 kat artar)
- Boya, lastik, plastik, kauçuk, tekstil, petrol ve asfalt iş kollarında zararlı kimyasallara maruz kalma
- Naftilamin, benzidin, nitrözaminler gibi aromatik aminler
- Asfalt ve metal endüstrisinde uzun süreli çalışma
Sigara bırakıldıktan sonra riskin normal seviyeye yaklaşması yaklaşık 10–15 yıl sürebilir.
Yassı (Skuamöz) Hücreli Mesane Kanseri Nedenleri
Yassı hücreli kanser genellikle mesane duvarının uzun süreli tahrişi ile ilişkilidir:
- Uzun süreli idrar sondası kullanımı
- Kronik mesane enfeksiyonları (kronik sistit)
- Mesane taşları
- Şistozomiyazis (Türkiye’de çok nadir)
- Önceki pelvis radyoterapisi
- Bazı ilaçlar (siklofosfamid, fenasetin)
Adenokanser Türü Mesane Kanseri Nedenleri
Daha nadir görülen adenokanserlerde nedenler genellikle yapısal veya gelişimsel bozukluklara dayanır:
- Mesanenin doğuştan ön duvarının kapanmaması (ekstrofi vezika)
- Urachus (göbek–mesane kanalı) anomalileri
- Diğer organlardaki adenokanserlerin mesaneye yayılımı
Mesane Kanseri Risk Faktörleri
Mesane kanseri oluşumuna katkıda bulunan risk artırıcı faktörler şunlardır:
- Cinsiyet: Erkeklerde risk daha yüksektir.
- Yaş: En sık 55 yaş üzeri.
- Sigara içimi: En önemli risk faktörüdür.
- Kimyasal maddelere uzun süreli maruz kalma
- Radyasyon öyküsü
- Kronik mesane irritasyonu (sistit, taş vs.)
- İçme suyunda arsenik
- Ailede mesane kanseri öyküsü
- Bazı kemoterapi ilaçlarının uzun süreli kullanımı
Erkeklerde Mesane Kanseri Nedenleri
Erkeklerde nedenler büyük oranda çevresel faktörlerle ilişkilidir:
- Sigara içimi
- Kimyasal maddelere maruziyet
- Yaşın ilerlemesi
- Kronik mesane irritasyonu
- Radyasyon maruziyeti
- Genetik yatkınlık
Kadınlarda Mesane Kanseri Nedenleri
Kadınlarda daha az görülmesine rağmen bazı faktörler önemlidir:
- Sigara kullanımı
- Kimyasal maddelere maruz kalma
- Kronik mesane enfeksiyonları
- Genetik yatkınlık
- Radyasyon öyküsü
Çocuklarda Mesane Kanseri Nedenleri
Çocuklarda mesane kanseri çok nadirdir. Olası nedenler:
- Genetik sendromlar (Beckwith-Wiedemann, Li-Fraumeni vb.)
- Radyasyona maruz kalma
- Kimyasal maddelere temas
- Doğumsal yapısal bozukluklar
Mesane Kanseri Nedenleri – Sık Sorulan Sorular (SSS)
Mesane kanseri; sigara kullanımı, kimyasal maddelere maruz kalma, uzun süreli mesane irritasyonu ve genetik yatkınlık gibi birden fazla faktörün etkisiyle ortaya çıkabilir.
Sigara içenlerde risk 4–6 kat daha fazladır. Sigara bırakıldıktan sonra risk zamanla azalır ancak normal seviyeye dönmesi yıllar sürebilir.
Aromatik aminler, boya ve tekstil kimyasalları, petrol ve lastik sanayisindeki maddeler mesane hücrelerinde hasara yol açarak kanser riskini artırabilir.
Evet. Uzun süreli mesane irritasyonu (kronik sistit, sonda kullanımı veya mesane taşları) bazı mesane kanseri türlerinin oluşumunda rol oynayabilir.
Genetik yatkınlık bazı kişilerde riski artırabilir; ancak mesane kanserlerinin büyük bölümü çevresel faktörlerle ilişkilidir.
Temel riskler benzerdir; ancak erkeklerde kimyasal maruziyet ve sigara kullanımına bağlı olarak risk daha yüksektir.
Nadir görülür ve genellikle genetik sendromlar, radyasyon maruziyeti veya doğuştan yapısal bozukluklarla ilişkilidir.
Evet. Arsenik içeriği yüksek içme suyu mesane kanseri riskini artırabilir.
Sonuç
Mesane kanseri nedenleri, sigara kullanımı, kimyasal maddelere maruz kalma, uzun süreli mesane irritasyonu, bazı enfeksiyonlar ve genetik yatkınlık gibi birden fazla etkenle ilişkilidir. Bu faktörlerin etkisi kişiden kişiye değişebilir ve her risk faktörü herkeste aynı sonucu doğurmaz. Bu içerik genel bilgilendirme amacı taşır; kişiye özel değerlendirme, tanı ve takip planlaması için bir üroloji uzmanına başvurulması gerekir.
Prof. Dr. Yusuf Özlem İlbey
Üroloji Uzmanı – İstanbul
Bu içerik yalnızca tıbbi bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır.
Detaylı bilgi veya kişisel durumunuzun değerlendirilmesi için aşağıdaki iletişim formu üzerinden mesaj gönderebilirsiniz.
Kaynaklar:
- https://www.nhs.uk/conditions/bladder-cancer/causes/
- https://www.cancer.gov/types/bladder/causes-risk-factors
- https://www.cancer.org/cancer/types/bladder-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html