Radikal Sistektomi Ameliyatı

Radikal sistektomi ameliyatı, mesanenin tamamen çıkarıldığı ve hastanın idrar yapabilmesi için alternatif bir yol oluşturulmasını gerektiren büyük bir cerrahi operasyondur. Genellikle kas invaziv mesane kanseri gibi ileri evre kanser vakalarında uygulanır ve hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla çevre lenf düğümleri ile bazı ek organlar da alınabilir. Ameliyat açık, laparoskopik veya robotik yöntemle gerçekleştirilebilir ve hastanın genel sağlık durumuna, kanserin yayılımına ve cerrahın tercihine göre farklı teknikler kullanılabilir. Radikal sistektomi, hastanın yaşam kalitesini etkileyen önemli bir operasyon olduğundan, ameliyat öncesi ve sonrası süreç titizlikle planlanmalıdır.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Nedir?

Radikal sistektomi, mesanenin tamamen çıkarıldığı büyük bir cerrahi operasyondur. Genellikle mesane kanseri nedeniyle yapılır ve hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla çevredeki lenf düğümleri ve bazı durumlarda ek organlar da alınabilir. Ameliyat sonrası hastaların idrar yolları yeniden düzenlenir ve idrar çıkışını sağlamak için farklı cerrahi yöntemler uygulanabilir.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Neden Yapılır?

Radikal sistektomi ameliyatı, özellikle kas invaziv mesane kanseri (T2 ve üzeri tümörler) olan hastalarda en etkili tedavi seçeneklerinden biridir. Bunun dışında, yüksek riskli ve sık tekrarlayan yüzeyel mesane kanseri vakalarında, radyoterapi ve kemoterapiye direnç gösteren durumlarda ya da mesanenin işlevini ciddi şekilde bozan bazı hastalıklarda uygulanabilir. Bu ameliyatın amacı, kanserin yayılmasını önleyerek hastanın yaşam süresini uzatmaktır.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Radikal sistektomi ameliyatı, genel anestezi altında gerçekleştirilen büyük bir cerrahi operasyondur. Ameliyat sırasında önce hastanın karın bölgesine bir kesi yapılır ve mesane, çevresindeki lenf düğümleri ile birlikte çıkarılır. Erkek hastalarda prostat ve seminal veziküller, kadın hastalarda ise rahim, yumurtalıklar ve ön vajinal duvarın bir kısmı da alınabilir. Cerrah, kanserin yayılma durumuna bağlı olarak ek çıkarımlar yapabilir.

Mesanenin alınmasının ardından hastanın idrar yapabilmesi için yeni bir yol oluşturulmalıdır. Bunun için üç temel yöntem kullanılmaktadır: İleal Konduit (Bağırsak Torbası), Neobladder (Yeni Mesane) ve Kontinan Üriner Diversiyon (Indiana Poşu gibi teknikler). Hangi yöntemin seçileceği hastanın genel sağlık durumu, kanserin yayılımı ve cerrahın önerisine göre belirlenir. Ameliyat genellikle 4 ila 8 saat sürer ve ardından hastalar yoğun bakımda bir süre gözlem altında tutulur.

Radikal Sistektomi Sonrası İdrar Nasıl Yapılır?

Radikal sistektomi ameliyatı sonrasında hastalar, mesaneleri alındığı için idrar yapma alışkanlıklarını tamamen değiştirmek zorundadır. Bunun için uygulanan cerrahi teknik, hastanın nasıl idrar yapacağını belirler.

• İleal Konduit (Bağırsak Torbası): Bu yöntemde, ince bağırsağın kısa bir bölümü kullanılarak yeni bir idrar yolu oluşturulur. İdrar, karın duvarına açılan bir stoma (delik) yoluyla vücut dışına yönlendirilir ve bir idrar torbasında birikir. Bu yöntemde hasta bilinçli olarak idrarını kontrol edemez; idrar, torbaya sürekli olarak akar.
• Neobladder (Yapay Mesane): Yapay mesane yönteminde cerrah, bağırsaktan yeni bir mesane oluşturur ve bu yeni organ doğal idrar yoluna bağlanır. Hasta, normal idrar yapma hissini zamanla kazanabilir ancak başlangıçta kaslarını kontrol etmeyi öğrenmesi gerekir. İlk başlarda inkontinans (idrar kaçırma) olabilir, ancak hasta zamanla mesanesini eğiterek daha kontrollü hale gelebilir.
• Kontinan Üriner Diversiyon: İleal loop yönteminde idrar, bağırsaktan oluşturulan bir kese içinde biriktirilir ve hasta belirli aralıklarla bir kateter yardımıyla idrarı dışarı boşaltır. Bu, torba kullanımını istemeyen hastalar için bir alternatiftir.

Hangi yöntem seçilirse seçilsin, hastaların idrar yönetimi konusunda eğitim alması gerekir. Ameliyat sonrası süreçte düzenli kontrollerle enfeksiyon ve diğer komplikasyonlar izlenmelidir. Uzun vadede, hasta yeni idrar yapma yöntemine adapte olarak normal yaşamına devam edebilir.

Radikal Sistektomide Erkeklerde Hangi Organlar Çıkarılır?

Erkek hastalarda radikal sistektomi sırasında mesanenin yanı sıra prostat, seminal veziküller ve çevredeki lenf düğümleri de çıkarılır. Bunun temel nedeni, mesane kanserinin bu organlara yayılma olasılığının yüksek olmasıdır. Prostatın alınması, erkek hastalarda cinsel fonksiyon ve idrar kontrolü açısından bazı zorluklara yol açabilir, ancak bu süreç yönetilebilir ve hastaya uygun tedavi seçenekleri sunulabilir.

Radikal Sistektomide Kadınlarda Hangi Organlar Çıkarılır?

Kadın hastalarda ise mesane ile birlikte genellikle rahim (uterus), yumurtalıklar, tüpler (fallop tüpleri), ön vajinal duvarın bir kısmı ve çevredeki lenf düğümleri alınır. Bu organların çıkarılmasının sebebi, kanserin yayılma riskini en aza indirmektir. Ancak bazı durumlarda, özellikle genç hastalarda organ koruyucu cerrahi seçenekleri de değerlendirilebilir. Kadınlarda bu ameliyat sonrası hormonal değişiklikler yaşanabilir ve vajinal yapının bir kısmının alınması nedeniyle cinsel yaşam etkilenebilir.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?

Radikal sistektomi ameliyatı genellikle 4 ila 8 saat süren büyük bir ameliyattır. Ameliyat süresi, hastanın genel sağlık durumu, çıkarılması gereken organlar ve yapılan ek prosedürlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Özellikle bağırsaktan yeni bir mesane (neobladder) yapılacaksa ameliyat süresi daha da uzayabilir. Deneyimli bir cerrah ekibi tarafından gerçekleştirildiğinde, ameliyatın süresi minimize edilerek hastanın operasyon sonrası toparlanma sürecine daha hızlı geçmesi sağlanır.

Radikal Sistektomi Ameliyatı Sonrası Hastanede Ne Kadar Kalınır?

Ameliyat sonrası hastalar genellikle 7 ila 14 gün arasında hastanede kalır. İlk günlerde hastalar yoğun bakımda takip edilir ve sonrasında servise alınarak iyileşme süreci gözlemlenir. Hastanede kalma süresi, hastanın genel sağlık durumu, ameliyat sonrası komplikasyonlar ve bağırsak fonksiyonlarının ne kadar sürede normale döndüğüne bağlı olarak değişebilir. Enfeksiyon riskini önlemek ve bağırsak hareketlerini düzenlemek amacıyla hastaya özel bir bakım planı uygulanır.

Radikal Sistektomi Sonrası İyileşme Süreci Nasıldır?

İyileşme süreci kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle birkaç aşamada gerçekleşir. İlk iki hafta boyunca hastalar hastanede takip edilir ve enfeksiyon kontrolü, ağrı yönetimi ve bağırsak hareketlerinin normale dönmesi açısından gözlemlenir. Ameliyat sonrası ilk altı hafta boyunca ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalı, beslenme ve sıvı alımı dikkatli bir şekilde düzenlenmelidir. Tam iyileşme süreci genellikle 3 ila 6 ay arasında tamamlanır.

Ameliyat sonrası hastanın idrar çıkış şekline bağlı olarak farklı adaptasyon süreçleri yaşanabilir. Eğer bağırsaktan yeni bir mesane (neobladder) oluşturulduysa, hastanın yeni mesanesini kontrol etmeyi öğrenmesi zaman alabilir. İdrarın karın duvarından bir torbaya yönlendirildiği durumlarda ise hasta, torba kullanımına alışmalıdır. Uzun vadede hastaların düzenli doktor kontrollerine gitmesi önemlidir. Radikal sistektomi sonrası yaşam kalitesini artırmak için hastalara gerekli eğitimler verilir ve rehabilitasyon süreci desteklenir.

Sonuç

Radikal sistektomi ameliyatı, mesane kanseri tedavisinde en etkili yöntemlerden biri olup, hastaların yaşam süresini uzatmayı ve kanserin yayılmasını önlemeyi amaçlayan büyük bir cerrahi girişimdir. Ameliyat sonrası süreç, hastanın yeni idrar yapma yöntemine adapte olması, enfeksiyon riskinin yönetilmesi ve genel sağlık durumunun korunması açısından dikkatle takip edilmelidir. Hastaların yaşam kalitesini artırmak için uygun rehabilitasyon programları ve düzenli doktor kontrolleri büyük önem taşır. Doğru bakım ve hasta eğitimi ile radikal sistektomi sonrası hastalar, sağlıklı ve aktif bir yaşam sürdürebilir.

Prof. Dr. Yusuf İLBEY

Üroloji Doktoru

Kaynaklar:

1. https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/bladder-cancer/treatment/invasive/surgery/removing-bladder
2. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/cystectomy/about/pac-20385108