Yapay Mesane Nasıl Çalışır?

Yapay mesane nasıl çalışır? Mesane kanseri gibi nedenlerle doğal mesanenin alınması gerektiğinde, bağırsaktan oluşturulan yapay mesane (ortotopik neobladder) devreye girer. Bu yeni rezervuar, böbreklerden gelen idrarı tıpkı doğal mesane gibi toplar ve üretra yoluyla dışarı atılmasını sağlar. Ancak doğal mesaneden farklı olarak kasılma refleksi bulunmadığından, boşaltım genellikle karın kaslarının kullanılması ve sfinkter kontrolüyle gerçekleşir.

Doğal Mesane Nedir? Nasıl Çalışır?

Doğal mesane, böbreklerden süzülen idrarı toplayan ve ihtiyaç halinde dışarı atan kas yapısında bir organdır.

• Depolama: Mesanenin iç yüzeyini döşeyen elastik yapılar ve düz kas tabakası, idrarı genişleyerek depolamayı sağlar. Normalde 300–500 ml idrar biriktirebilir.

• Boşaltma: Beyinden ve omurilikten gelen sinyallerle mesane kasılır, aynı anda sfinkter kasları gevşer ve idrar üretradan dışarı atılır. Bu süreç tamamen sinir-kas koordinasyonuna bağlıdır.

Yapay Mesane (Bağırsak Mesane, Ortotopik Neobladder) Nedir?

Yapay mesane, mesane kanseri gibi nedenlerle doğal mesanenin alınmak zorunda kalındığı durumlarda bağırsaktan oluşturulan yeni idrar rezervuarıdır.

• Nasıl Yapılır? Cerrahi sırasında genellikle ince bağırsaktan 40–60 cm’lik bir segment ayrılır. Bu bağırsak parçası tüp şeklinden çıkarılıp özel teknikle küreye benzer bir kese haline getirilir. Ardından böbreklerden gelen idrar kanalları (üreterler) bu keseye bağlanır. Kesenin diğer ucu üretraya bağlanarak idrarın doğal yoldan atılması sağlanır.

• Ne Kullanılır? En sık ince bağırsak (ileum) kullanılır; nadiren kalın bağırsaktan da yapılabilir. Daha detaylı bilgi için Yapay Mesane Neden Yapılır? yazımı okuyun…

Yapay Mesane Nasıl Çalışır?

Yapay mesane nasıl çalışır? Bağırsaktan oluşturulan bu rezervuar idrarı depolar ve karın kaslarının yardımıyla boşaltılır. Bağırsak parçası, cerrahi sırasında sindirim sisteminden ayrıldıktan sonra artık besinlerin emilimiyle ilgilenmez; bunun yerine idrarı depolamak için yeniden şekillendirilir. Küre veya kese formuna getirilen bu yeni yapı, böbreklerden gelen idrarı toplayarak bir rezervuar görevi üstlenir. İç yüzeyinde bağırsak dokusunun özellikleri devam ettiği için zaman zaman mukus salgısı görülebilir, ancak bu durum genellikle sorun oluşturmaz.

Doğal mesaneden farklı olarak bağırsak dokusunda idrar boşaltımını başlatan kasılma refleksi bulunmaz. Bu nedenle yapay mesane kendiliğinden kasılarak idrarı boşaltamaz. İdrarın dışarı atılması için hasta çoğunlukla karın kaslarını sıkmakta, ıkınma manevraları yapmakta ve aynı anda üretral sfinkteri gevşeterek boşaltımı sağlamaktadır. Bazı hastalarda zaman içinde bu mekanizmaya alışmak birkaç hafta ya da ay sürebilir.

Buna ek olarak, yapay mesanede doluluk hissi doğal mesaneye kıyasla daha farklıdır. Çoğu hasta mesanenin dolduğunu klasik “idrar sıkışması” şeklinde değil, karında gerginlik, baskı ya da dolgunluk hissi olarak algılar. Düzenli boşaltma alışkanlığı geliştirmek ve gece idrar kaçırmalarını azaltmak için hekimler tarafından hastalara özel eğitimler verilir.

Yapay Mesane İdrarı Nasıl Depolar ve Boşaltır?

• Depolama: Yapay mesane nasıl çalışır? İdrar depolama görevini bağırsak dokusu üstlenir, boşaltım ise karın basıncı ve sfinkter kontrolüyle sağlanır. Bağırsak segmenti elastik yapısı sayesinde genişleyerek idrarı biriktirir. Ancak doğal mesane kadar yüksek basınç kontrolü yoktur, bu nedenle zamanla kapasite ve basınç dengesi değişebilir.

• Boşaltma: Yapay mesane nasıl çalışır? Doluluk hissi genellikle karında gerginlik olarak algılanır ve düzenli boşaltma alışkanlığı gerekir. Hastalar çoğunlukla karın kaslarını sıkarak ve gevşeyen üretral sfinkterin desteğiyle idrarı boşaltır. Doğal mesaneye göre sinirsel refleks daha zayıftır, bu nedenle bazı hastalarda idrar kaçırma veya tam boşaltamama görülebilir.

Doğal ve Yapay Mesanenin Benzerlikleri

Yapay mesane nasıl çalışır? Doğal mesane ile benzerlikleri nelerdir?
Her iki yapı da temel olarak idrarın depolanması ve uygun zamanda dışarı atılmasını sağlar. Böbreklerden süzülen idrar, doğal mesanede olduğu gibi yapay mesanede de bir rezervuar içinde toplanır. İdrarın vücuttan çıkışı yine üretra yoluyla gerçekleşir, yani hasta doğal yoldan idrarını yapmaya devam edebilir.

Ayrıca, her iki durumda da hastalar günlük yaşamlarında idrar boşaltımını bilinçli şekilde kontrol edebilirler. Yapay mesanede bu süreç doğal reflekslerle değil, daha çok hastanın kendi katılımı ve karın kaslarının yardımıyla gerçekleşse de, sonuçta idrar depolama ve boşaltma işlevi korunmuş olur. Bu yönüyle yapay mesane, doğal mesanenin görevini büyük ölçüde taklit eder ve hastaların yaşam kalitesini sürdürmesine yardımcı olur.

Doğal ve Yapay Mesane Arasındaki Farklar

Yapay mesane nasıl çalışır? Doğal mesaneden farklılıkları nelerdir?

Doğal mesane sinir ve kas sistemiyle uyumlu, fizyolojik olarak en ideal idrar depolama organıdır. Yapay mesane ise doğal mesane alınmak zorunda kaldığında hastaya idrarını doğal yoldan yapabilme şansı tanıyan önemli bir cerrahi çözümdür. Her iki yapı da aynı temel görevi görse de, yapay mesanenin depolama ve boşaltma mekanizmaları doğal mesaneden farklıdır ve hastaların bu yeni düzene uyum sağlaması gerekir.

Sonuç

Yapay mesane nasıl çalışır? Temel olarak idrar depolama ve boşaltma görevini üstlenir, ancak doğal mesaneden farklı olarak sinirsel reflekslerle değil, hastanın aktif katılımıyla işlev görür. Düzenli takip, doğru eğitim ve yaşam tarzı uyumu ile yapay mesane, hastaların günlük yaşamlarını doğal mesaneye yakın bir şekilde sürdürmelerine olanak tanır.

Kaynaklar:

1. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4310095/
2. https://bcan.org/the-top-reasons-why-someone-might-need-a-neobladder/

Prof. Dr. Yusuf İlbey

Üroloji Doktoru
Mesane kanseri, tanı ve tedavisi ve yapay mesane alanında uzmandır. İstanbul’da hasta kabul etmektedir.

Tüm Yazıları Oku | Randevu Al